بررسی تأثیر توانمندسازی روانشناختی کارکنان بر توانمندسازی ساختاری (مورد مطالعه: شرکت‌ سایپا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشگاه تهران

چکیده

حضور در محیط‌های به شدت رقابتی، مدیران را ملزم به توانمند نمودن مهمترین منبع رقابتی خود یعنی منابع ‌انسانی می‌نماید. توانمندسازی از دو بعد روانشناختی و ساختاری قابل تحلیل و بررسی است. بر این اساس تحقیق حاضر با هدف پاسخ به این سوال صورت گرفته است:"آیا توانمندسازی روانشناختی کارکنان تأثیر معناداری بر توانمندسازی ‌ساختاری دارد؟" این تحقیق از نوع توصیفی و پیمایشی بوده و برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌ای دو بخشی استفاده شد که 16 سوال توانمندی روانشناختی و 12 سوال توانمندی ساختاری را مورد ارزیابی قرار می‌داد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای‌کرونباخ برای هر قسمت بالاتر از 7/0 برآورد گردید. از طریق تحلیل روایی سازه، روایی پرسشنامه نیز مورد تأیید قرار گرفت. نمونه آماری تحقیق را نیز 319 نفر از کارکنان شرکت سایپا تشکیل می‌دادند. جهت تحلیل داده‌ها نیز دو بسته نرم-افزاریSPSS و LISREL استفاده شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که توانمندسازی روانشناختی کارکنان اثر معنی‌داری بر توانمندسازی ساختاری‌ آن‌ها دارد. همچنین تأثیر ابعاد توانمندسازی روانشناختی شامل معناداری، شایستگی، خودتعیینی و اثربخشی بر ابعاد توانمندسازی ساختاری شامل تفویض اختیار، تسهیم اطلاعات، مشارکت در تصمیم و کنترل معنی‌دار بود و فرضیات تحقیق مورد تأیید قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آذر، عادل و مومنی، منصور (1387)، آمار و کاربرد آن در مدیریت، جلد (2)، تهران، انتشارات سمت، چاپ دوازدهم.
احمدی، پرویز؛ صفری کهری، محمد و نعمتی، سمیه (1389)، مدیریت توانمندسازی کارکنان، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
ایزدی، ابراهیم؛ اولادی، بهنام و عباسی، نرگس (1389)، تحلیل داده‌های پرسشنامه‌ای به کمک نرم‌افزار 18 SPSS، تهران، انتشارات عابد، چاپ دوم.
پاک‌نیت، اقبال و فتحی‌زاده، علی‌رضا (1387)، "توانمندسازی کارکنان: ضرورت ها و راهکارها"، فصلنامه مدیریت، سال پنجم، شماره 11،صفحه 33 تا 47.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سیدمهدی و آذر، عادل (1387)، روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران، انتشارات صفار.
زمانپور، عنایت اله و بختیاری، حسن (1390)، توانمندسازى روان‌شناختى مدیران و فرماندهان ناجا: ابعاد و اعتبار سنجى بر اساس تحلیل عامل اکتشافى و تأییدى، فصلنامه نظارت و بازرسی، سال پنجم، شماره 18.
سلیمانی، نادر و مطهری، اشرف‌السادات (1388)، "رابطة توانمندسازی و تعهد شغلی مدیران در مدارس متوسطة استان سمنان"، دانش و پژوهش درعلوم تربیتی، برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، شمارة بیست‌وسوم،  صفحه101- 122.
سمیع‌پور گیری، ابراهیم(1388)، بررسی وتحلیل عوامل مؤثر بر توانمندسازی کارکنان (مطالعه موردی:کارکنان اداری دانشگاه سیستان و بلوچستان) ، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، 1388.
سیدجوادین، سیدرضا؛ حیدری، حامد و شهبازمرادی، سعید(1388)، بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی نیروی انسانی درخدمات بررسی موردی در نظام بانکی، نشریه مدیریت دولتی، دوره1، شماره 2،  از صفحه 75 تا 88.
عابسی، سعید و کرد، باقر(1388)، شناسایی ‌و تبیین مدل توانمندسازی کارکنان درسازمان‌های دولتی ایران (مطالعه موردی استان یزد)، پژوهش‌های مدیریت، سال دوم، شماره سوم، بهار ، صص75- 94.
فرهی، علی؛ سنجقی، محمدابراهیم؛ باقری، مسعود و طلایی، محمدحسن(1392)، طراحی الگوی تعاملی توانمندسازی سرمایة انسانی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در نیروهای مسلح، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال یازدهم، شماره 44.
قربانی زاده، وجه‌الله و آقاوردی، بابک(1392)، نقش توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان در تعالی سازمانی، دو فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام‌حسین(ع)، سال پنجم، شماره 1، (شماره پیاپی13)، بهار و تابستان.
قلی‌پور، آرین؛ پورعزت، علی‌اصغر و حضرتی، محمود(1388)، بررسی تأثیر رهبری خدمت‌گزار بر اعتماد سازمانی و توانمندسازی در سازمان‌های دولتی، نشریه مدیریت دولتی، دوره 1، شماره 2، صفحه 103- 118.
گرجی، محمد باقر (1389)، ارزیابی تأثیر توانمندسازی بر عملکرد کارکنان، فصلنامه مدیریت (پژوهشگر)، سال هفتم، شماره 17، بهار ، صص 38- 48 .
لطفی زنگنه درویش، مصدق؛ عبودی، حمید وکاظمیان، فرشته(1393)، رابطه فرهنگ سازمانی با توانمندسازی کارکنان، دو فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، سال ششم، شماره 1.
مشرف‌جوادی، محمد حسین؛ میرآقایی، سید‌مجتبی و رضایی گل‌آباد، حسن(1387)، توانمندسازی کارکنان اساس سازمان‌های دانش‌محور"، مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، 1387.
موغلی، علی‌رضا؛ حسن‌پور، اکبر و حسن‌پور، محمد (1388)، بررسی ارتباط بین توانمندسازی و تعهد سازمانی کارکنان در مناطق 19گانه سازمان آموزش و پرورش شهر تهران، نشریه مدیریت دولتی، دوره1، شماره 2، صفحه 119-132.
واعظی، رضا و سبزی‌کاران، اسماعیل (1389)، بررسی رابطه ساختار سازمانی و توانمندسازی کارکنان در شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران- منطقه تهران، پژوهش‌نامه مدیریت تحول، سال دوم، صفحه 153- 178.
واعظی، رضا و سبزی‌کاران، اسماعیل(1387)، کدام رویکرد در توانمندسازی؟ نگرشی تلفیقی به تئوری‌های توانمندسازی، مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت.
Boudrias, J. and brunet, L; Savoie, A. and Plunier, P, (2010), Empowering Employees: The moderating role of perceived organizational climate and justice, Canadian Journal of Behavioural science, Vol. 42, No. 4, 2010, pp.201-211.
David Yoon Kin Tong, Devinaga Rasiah, Xue Fa Tong, Kim Piew Lai, (2015), Leadership empowerment behaviour on safety officer and safety teamwork in manufacturing industry”, Safety Science, Volume 72, February 2015, Pages 190-198.
Hancer , M. & George, T, (2003), Psychological empowerment of non-supervisory employees working in full-service restaurants, International Juorna of Hospitality Management, 22, 2003, pp. 3-16.
Hechenova, Ma.R. & Alampay, R.A. France, E.P, (2006), Psychological empowerment, job satisfaction and performance among Filipino service workers, Asian journal of social Psychology, No9, 2006, P72-87.
Jinhua Yang, Yanhui Liu, Yan Chen, Xiaoyan Pan, (2014), The effect of structural empowerment and organizational commitment on Chinese nurses' job satisfaction, Applied Nursing Research, Volume 27, Issue 3, August 2014, Pages 186-191.
John Kuumuori Ganle, Kwadwo Afriyie, Alexander Yao Segbefia, (2015), Microcredit: Empowerment and Disempowerment of Rural Women in Ghana, World Development, Volume 66, February 2015, Pages 335-345.
Kuo, T.H. and Ho, L.A. and Lin, C. & Lai, K.K, (2010), Employee empowerment in a technology advanced work environment, Industrial management & data systems, Vol. 110, No. 1, 2010, pp. 24-42.
Moye, M.J. and Henkin, A.B, (2006), Exploring associations between employee empowerment and interpersonal trust in managers, Journal of management development, Vol. 25, No. 2, 2006, pp. 101-117.
Spreitzer, G, (1995), Psychological empowerment in the workplace: dimensions, measurement, and validation, Academy of Management Journal, Vol. 38 No. 5, 1995, pp. 1442-65.
Susan M. Broniarczyk, Jill G. Griffin, (2014), Decision Difficulty in the Age of Consumer Empowerment, Journal of Consumer Psychology, Volume 24, Issue 4, October 2014, Pages 608-625.