بررسی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی سازمانی و سلامت سازمانی(با تأکید بر شفافیت و پاسخ‌گویی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا

2 استادیار گروه مدیریت دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا

چکیده

سلامت سازمانی به‌منزلۀ سازوکاری  برای کنترل و پیشگیری از فساد اداری در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی با سلامت سازمانی با دو بعد شفافیت و پاسخ‌گویی است. سرمایۀ اجتماعی در سازمان با سه بعد رابطه‌ای، ساختاری و شناختی  در این بررسی مورد سنجش قرار گرفته است. این تحقیق از نوع کاربردی است. روش تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است. جامعۀ آماری شامل کارکنان شرکت ملی گاز ایران به تعداد 1070 نفر می‌باشد. از این تعداد 204 نفر با استفاده از فرمول کوکران به شیوۀ نمونه‌گیری طبقه‌ای به‌طور تصادفی به‌عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. داده‌های استخراجی از این نمونه با استفاده از نرم‌افزار spssو به‌وسیله آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته‌اند. یافته‌های پژوهش، همبستگی متوسط به بالای سرمایۀ اجتماعی سازمانی با سلامت سازمانی را نشان می‌دهد، این در حالی است که میانگین سلامت سازمانی در حد متوسط برآورد شده است و از مؤلفه‌های تأثیرگذار در تحلیل رگرسیونی می‌توان به ترتیب به اهداف مشترک، انتظارات، همکاری، میزان صمیمیت، تعهدات و چگونگی روابط، اشاره کرد. درمجموع نیمی (50 درصد) از تغییرات سلامت سازمانی توسط مؤلفه‌های موردسنجش سرمایۀ اجتماعی سازمانی در این پژوهش تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


الوانی، مهدی و شیروانی، علی­رضا (1383)، سرمایۀ اجتماعی اصل محوری توسعه، ماهنامۀ تدبیر، سال پانزدهم، شمارۀ 147، صص: 16 -22.
الوانی، مهدی و سیدنقوی، میرعلی(1381)، سرمایۀ اجتماعی مفاهیم و نظریه‌ها، فصلنامۀ تدبیر، شماره 147، سال پانزدهم.
بحری، الناز (1394)، سنجش فساد و سلامت در شهرداری تهران، فصلنامۀ مطالعات رفتار سازمانی، دورۀ 4 پیاپی15، زمستان 94، صص:65-96.
بیکر واین (1382)، مدیریت و سرمایۀ اجتماعی، ترجمه سید مهدی الوانی و محمدرضا ربیعی. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
پورتس، آلهاندرو(1385)، سرمایۀ اجتماعی، خواستگاه و کاربردهایش در جامعه‌شناسی از کتاب سرمایۀ اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمۀ کیان تاج‌بخش، افشین خاک‌باز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه.
حبیب­پور،کرم و صفری، رضا (1388)، راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایش، تهران: انتشارات متفکران.
رفیع­پور، فرامرز (1386)، سرطان اجتماعی فساد، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
روزنبلوم، دیوید (1989)، مدیریت دولتی: نظریه‌ها و کاربردها، ترجمۀ ابراهیم گلشنی، مدیریت دولتی، شمارۀ 25، 1375، صص: 55-41.
عابدی جعفری، حسن؛ محدثی، حسن؛ فاضلی، محمد؛ حسینی هاشمی، سید داوود و حبیبی، لیلی (1394)، نظریه‌های سلامت و فساد اداری، تهران: انتشارات شهرداری تهران.
فقیهی، ابوالحسن (1380)، نظام‌های پاسخ­گویی در بخش دولتی، دیدگاهی تطبیقی، فصلنامۀ مطالعه مدیریت، صص:70-53.
فوکویاما، فرانسیس (2003)، ارزیابی سرمایۀ اجتماعی و پیامدهای آن، ترجمۀ رستم عباس­پور، تهران: انتشارات نواندیش.
قاسمی، وحید؛ آذربایجانی، کریم؛ ادیبی سده، مهدی و توکلی، خالد (1390)، بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی برون­گروهی بر توسعۀ اقتصادی در استان‌های ایران، فصلنامۀ راهبرد، سال بیستم، شمارۀ 59، تابستان 1390، صص: 243تا 270.
کرین، آندرو؛ ماتن، درک و اسپنس، لوراجی (1389) مسئولیت اجتماعی سازمان­ها: برداشت‌ها و موردپژوهی در عرصۀ جهانی، ترجمۀ گروه مترجمین بنیاد توانمندسازی منابع انسانی ایران، تهران: ادارۀ کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، نشر جامعه‌شناسان، چاپ اول.
کلمن، جیمز (1377)، بنیادهای نظریۀ اجتماعی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی، چاپ اول.
منصورفر، کریم (1391) روش‌های پیشرفته آماری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم.
موسوی خامنه، مرضیه (1383)، سرمایۀ اجتماعی و سلوک اجتماعی، به راهنمایی: غلام­عباس توسلی، رسالۀ دکتری دانشگاه تهران.
Bavel. Rawlins (2007) “Transparency in government communication” Journal of public Affairs.volum7. Issue 1, 19 JAN 2007.
Brown, M.T.(2005) corporate Integrity: Rethinking organizational Ethics and leadership. London Cambridge University press.
Burt, R (2000) “The network structure of social capital,” Research in organizational Behavior, vol: 22.
Carrol, A,B(1991).thepyramid of corporate social responsibility:Toward the Moral management of organizational stakeholders. Business Horizon.
Chiang,H. (2005), An empirical study of corporate governance and corporate performance. Journal of American Academy of Business. 7(1), 5 -101.
Cohen,D. & Prusak,(2001),in good company-how social capital makes organization work, Harvard Business School Press, Boston,Massachusetts.
Cutt,J. Murry,V.(2002). Accountability and Effectiveness Evaluation in Non Profit Organization.Rouledge is an imprint of taylor francis group.
Gray, A., & Jenkins, B. (1993). Codes of accountability in the new public sector. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 6(3), 52-67.
Granovetter, mark (1973) “the strength of weak tie” American Journal of sociology.
Grimshaw, J., Baron, G, Mike, B., Edwards, N (2006). How to combat culture of excuses and promote accountability, strategy & leadership, 34, 11-18.
Kanagaretnom, k. (2010). Trust and reciprocity with transparency & repeated interactions Journal of Business Research G3, 241- 247.
Lindstedt, Catharina, Nauin. Duniel (2007). Transparency against Corruption. A cross- Country Analysis. Manuscript. Goteborg University.
Lin, Nan (1998) “Building a Network theory of social capital “deep of sociology, Duke University.
Minow, N. (1998). Between vengeance & forgiveness: Facing history after genocide & mass violence. Boston: Beacon Press.
Nahapiet, JE & Ghoshal, S. (1998). “Social capital, intellectual capital, and the organizational Advantage”. Academy of management Review, 23(2).
Nicholas, N. (1991). Public Financial Accountability.Asion Review of Public Adminstration.Vol.X1, No.2, pp. 116-128.
OConnell, L. (2005). Program accountability as an emergent property: The role of stakeholders in a program’s field. Public Administration Review, 65(1), 85-93.
O’Donnell, G. (1998). Horizontal accountability in new democracies. Journal of Democracy, 9(3), 112-126.
Paul's, "Accountability in Public Service: Exit, Voice and Capture", Policy Research and External Affairs Working Paper, World Bank, 1999, Was 614, P. 5.
Pina, v., Torres, L., Accrete, B. (2007). Are ICTS promoting government accountability? A comparative analysis of e governance development in 19 OECD countries, critical perspective on Accounting, 11815, 583- 603.
Putnam, R. (2000). ” Bowling alone,” New York Simon and Schuster.
RawlinsBradl. (2008).” Measuring the relationship between organizational transparency employee trust”, public Relations Journal, z (2), 254-274.
Vaccaro & Madsen, P. (2002). Corporate Dynamic Transparency: the New ICT- drove Ethics. Ethics Info Techno, 11,113-122.
Velayuthomas., Perera. H.B. (2004), the influence of emotions & culture on accountability & governance. Corporate Governance, 52-84.
Welman, Barry (1992) “Which type of ties and network provide what kinds of social support” Advances in-group processes, Vol: 9.
Wolf, A (2000). Symposium on accountability in public administration recording democracy efficiency and ethics. International Review administrative sciences. Vol: 66, pp: 12-22.