مطالعه تجارب زیسته مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان ایران در زمینه رهبری دانشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان) اصفهان ایران

2 استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان) اصفهان ایران

3 دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)،اصفهان ایران

چکیده

اگرچه تاچندی‌پیش سخن از مدیریت دانش، موضوع جالبی در کانون‌های تفکر بود، اکنون سخن از رهبری دانشی به‌میان آمده و توجه اندیشمندان فعال در قلمرو مدیریت را به خود جلب کرده است. مسائل مدیریتی، یکی از اساسی‌ترین مشکلات شرکت‌های نوپای دانش‌بنیان است و تلفیق و ارتباط بین مباحث دانش‌بنیان و رهبری برای این شرکت‌ها می‌تواند بسیار راهگشا باشد. با کمک رهبری دانشی به‌صورت تلفیق توانایی‌های مهندسی و قدرت رهبری، می‌توان به اهداف سازمانی در شرکت‌های دانش‌بنیان دست یافت. هدف این تحقیق، مطالعه تجارب زیسته مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان ایران در زمینه رهبری دانشی می­باشد. این تحقیق کیفی از نوع پدیدارشناسی است. برای گردآوری داده‌ها از مصاحبه نیمه‌ساختارمند استفاده شد. جامعه آماری پژوهش کلیه مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان ایران به‌عنوان مطلعان کلیدی در زمینه رهبری دانشی می‌باشند و نمونه آماری، توسط اشباع داده­ها، تعداد 12 مصاحبه است. برای تجزیه‌وتحلیل داده­ها از روش 7 مرحله­ای کلایزی و نرم‌افزار MaxQDA استفاده شد. نتایج، حاکی از استخراج 209 کد در ابتدا بود که پس از انجام تحلیل­ها، 5 تم و 20 خوشه باتوجه‌به مفاهیم صورت‌بندی‌شده استخراج شد. باتوجه‌به تحلیل‌های صورت‌گرفته تجارب زیسته مدیران شرکت­های دانش‌بنیان ایران در زمینه رهبری دانشی شامل 5 محور می­باشد که عبارتند از: 1. سیاست­های آموزشی، 2. سیاست‌های حمایتی، 3. سیاست‌های مشارکتی/ ارتباطی، 4. سیاست‌های توسعه‌ای با محوریت دانش، 5. سیاست‌های توانمندسازی شرکت. براساس یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت ترکیب توانایی‌های مهندسی در شرکت‌های دانش‌بنیان و رهبری دانشی باعث اثربخشی عمیق و مثبت در حل مسائل و مشکلات و دستیابی به اهداف سازمانی به‌‌ویژه در شرکت‌های نوآور و دانش‌محور خواهد بود

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابوالمعالی، خدیجه (1390)، پژوهش کیفی از نظریه تا عمل، تهران: نشر علم. احمدی، سیدعلی‌اکبر؛ صالحی، علی و شریف مقدم،‌ هادی (1391)، مدیریت دانش رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی، تهران: دانشگاه پیام‌نور. اردلان، محمدرضا؛ اسکندری، اصغر و گیلانی، مریم (1391)، رهبری دانشی، هوش سازمانی و اثربخشی سازمانی، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، شماره21: 100-71. آتشی، علی؛ رستگار، عباسعلی و دامغانیان، حسین (1398)، مدل رهبری دانشوران در سازمان‌های دانش‌بنیان ایران: رویکرد تئوری‌ داده‌بنیاد، فصلنامه مجلس و راهبرد، 26(97): 287-251. جاهد، حسینعلی و حسینی شاوون، امین (1389)، مدیریت آموزشی، تهران: مرکز نشر جهش. حکیمی، ایمان (۱۳۹۵)، نقش رهبری دانشی در عملکرد نوآورانه شرکت‌های دانش‌بنیان استان کرمان، اولین همایش بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مطالعات مدیریت، شیراز، مؤسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی. رضائیان، علی؛ احمدوند، علی‌محمد و تولایی، روح‌الله (1388)، بررسی الگوهای مدیریت دانش و راهبرد دانش در سازمان‌ها، دوماهنامه توسعه انسانی پلیس، سال ششم، شماره 27: 34-36. سفیدچیان، سلمان (1391)، استراتژی رهبری با رویکردی دانش‌محور، پژوهشنامه تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، دوره 7، شماره 30: 1-22. صالحی، کیوان؛ بازرگان، عباس؛ صادقی، ناهید و شکوهی ‌یکتا، محسن (1394)، بازنمایی ادراکات و تجارب زیسته معلمان از آسیب‌های احتمالی ناشی از اجرای برنامه ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی، مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، بهار، دوره، شماره 9: 59 – 100. صفری، محسن؛ آباد، البرز و عاشوری، الهام (1395)، نقش رهبری دانشی بر اقدامات مدیریت دانش و عملکرد نوآوری شرکت‌های تولیدی و تجاری استان گیلان، ماهنامه پژوهش‌های مدیریت و حسابداری، شماره 28. صنوبر، ناصر؛ صبوری فرد، محمد؛ شعاران، افرا و امینی، جعفر (1394)، تأثیر مؤلفه‌های رهبری دانش بر بهبود عملکرد سازمانی با بررسی نقش میانجی مدیریت دانش مشتری، فصلنامه تخصصی علوم رفتاری، سال هفتم، شماره بیست‌وچهارم، شماره 24: 103-120. عابدی، حیدرعلی (1388)، کاربرد روش تحقیق پدیده‌شناسی در علوم بالینی، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 54: 224-207. فخاری، حسین و سلمانی، داود (1392)، رهبری در مهندسی؛ رویکردی جهت بهبود مدیریت شرکت‌های نوپای دانش‌بنیان، رشد فناوری، فصلنامه تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، سال نهم، شماره 35: 52-58. فخاری، حسین؛ سلیمانی، داوود و دارایی محمدرضا (1392)، بررسی اثرات تحریم‌های اقتصادی بر عملکرد شرکت‌های دانش‌بنیان کشور، فصلنامه سیاست‌های علم و فناوری، سال پنجم، شماره 3: 1-16. کشاورز، لقمان؛ فراهانی، ابوالفضل و اعظمیان بیدگلی، اعظم (1395)، تدوین مدل ارتباطی رهبری دانشی با مدیریت سرمایه فکری و سرمایه اجتماعی منابع انسانی اداره‌کل ورزش و جوانان استان اصفهان، نشریه مدیریت منابع انسانی در ورزش، سال چهارم، شماره 1: 87-99. Bozdgan, T. (2013). A Research on Knowledge Leadership Characteristics in Accounting Department Managers in Turkey. International Journal of Business and Social Science, 4 (14). Bryant, S. E. (2003). The role of transformational and transactional leadership in creating, sharing and exploiting organizational knowledge. Journal of Leadership & Organizational Studies, 2, 32–44. Chang. W. ,C, Fan. C. W, Chong. T. L. The Study on Relationship Principals Knowledge Leadership and School Competitive Advantage of Elementary Schools, Educational administration and evaluation. 2010; 9: 27-58. Choo, C.W. (2006). The Knowing Organization: How Organizations Use Information to Construct Meaning, Create Knowledge and Make Decisions, and ed., Oxford University Press, New York, NY. Donate, M.J.,& de Pablo, J.D.S. (2015). The role of knowledge-oriented leadership in knowledge management practices and innovation”, Journal of Business Research, Vol. 68 No. 2, pp. 360-370. Halawi.A,(2005). Knowledge management system success in knowledge based organizations: an empirical validation utilizing the delone and McLean is success model, Nova Southeastern University. Hitt, M.a., & Ireland, R.D., (2000). The intersection of Entreprenership and Strategic Management Research, Handbook of Entreprenership, In: D.L. Sexton and H.A. Landstrom (eds.), Oxford: Blackwell Publishing, pp. 45-63 Hyman , Jack.Sara. Jeff & Fra-Ser Osborne (2006). Small Entrepreneurial Ventures Culture, Change And the Impact on HRM: A Gritical Review, Human Resource Management. Jones, G. .,& Sallis, E (2013). Knowledge management in education: Enhancing learning & education. Routledge. Lakshman, C. (2005). Top Executive Knowledge Leadership, Journal of Change Management, Vol. 5, No. 4, pp.429-446. Lakshman, C. (2008). Attributional theory of leadership: A model of functional attributions and behaviors. Leadership & Organization Development Journal, 29(4), 317-.933 Lakshman, C. (2009). Organizational knowledge leadership: An empirical examination of knowledge management by top executive leaders. Leadership & Organization Development Journal, 30 (4), 338-364. Lakshman, C. .,& Parente, R (2008). Supplier-focused knowledge management in the automobile industry and its implications for product performance. Journal of Management Studies; 45 (2): 317-342. Lin, M., Zhang, X.,& SereneNg, B.C .,& Zhong, L. (2020). To Empower or Not to Empower? Multilevel Effects of Empowering Leadership on Knowledge Hiding, International Journal of Hospitality Management, 89 Lina. G. .,& Asta. S. (2012). Leadership role implementing knowledge transfer in creative organization: how does it work? – Procedia-Social and Behavioral ciences.; 41: 15-22. Lyu, C.,& Yang, J.,& Zhang, F.,& Teo, T.S.H. .,& Mu, T. (2020). How do knowledge characteristics affect firm’s knowledge sharing intention in interfirm cooperation? An empirical study, Journal of Business Research, 115, 48-60. Mabey, C., Kulich, C., &Lorenzi-Cioldi, F. (2012). Knowledge leadership in global scientific research. The International Journal of Human Resource Management, 23 (12), 2450-2467. Malekzadeh Gh (2010). Organizational Intelligence, Powerful Tool for Management of Knowledge Based Firms, Journal of Technological development, 22, pp.31-37, , (In Persian). Mario J. Donate.,& Jesus D. Sanchez de Pablo (2015). the role of knowledge-oriented leadership in knowledge management practices and innovation. Journal of Business Research.; 68( 2) : 360–370 Miramini, R. (2008). The new Technology Development Fund. Journal of Pardis, 16, pp18-20. , (In Persian). Motameni A.,& Husseinabadi M.,& Hemmati A(2010). Success Rate Evaluation of KBF in science and technology parks, Journal of Technological development, 32, pp.32-40, (In Persian). Sanoubar N.,& Salmani B. (2012) The Effect Of Innovation Stimuli on Innovation Capacity of Knowledge-Based Firms” Journal of science and technology policy; 4 (2), pp.91-107, winter (In Persian) Sarabia, M. (2007). Knowledge leadership cycles: an approach from Nonaka’s viewpoint, Journal of Knowledge Management, 11 (3), 6 – 15. Singh, S.K. (2008), “Role of leadership in knowledge management: a study”, Journal of Knowledge Management, Vol. 12No. 4, pp. 3-15. Skyrme, David J. and Amidon, Debra M (1997). Creating the Knowledge-based Business, London: Business Intelligence. Talebi ,Kambiz,(2004). Entrepreneurship and SMEs Business Environment in Iran, Journal of Entrepreneurship Research, pp139-154. Viitala, R. (2004). Towards knowledge leadership. Leadership & Organization Development Journal, 25 (6), 528-544. Yukl, G. (2002). Leadership in Organizations, Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. Zhang, L .,& Cheng, J. (2015). Effect of Knowledge Leadership on Knowledge Sharing in Engineering Project Design Teams: The Role of Social Capital. Project Management Journal, 46 (5), 111-124.