بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر نفاق در سازمان با نقش میانجی شایعه‌پراکنی در لایه‌های سازمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ایلام

2 کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ایلام

چکیده

بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر نفاق در سازمان ازطریق نقش میانجی شایعه سازمانی، هدف مطالعه حاضر است. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازجهت شیوه گردآوری داده‌ها، آمیخته اکتشافی است. در بخش کیفی، جامعه آماری را جمعی از صاحب‌نظران و در بخش کمی تمامی کارکنان دانشگاه دولتی شهر بندرعباس تشکیل داده است. برای تعیین حجم نمونه در بخش کیفی از نمونه­گیری نظری و برای تعیین حجم نمونه بخش کمی از جدول کرجسی و مورگان (1997) و به شیوه نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای استفاده شده است. ابراز گردآوری داده­ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی پرسشنامه­های محقق‌ساخته و استاندارد بود که روایی ابزار کیفی با استفاده از فرآیندهای سه‌گانه تطبیق توسط اعضا، بررسی همکار و مشارکتی‌بودن پژوهش و در بخش کمی با استفاده از روایی صوری و روایی سازه مورد تأیید قرار گرفت. همچنین برای ارزیابی پایایی در بخش کیفی از سه فن کسب اطلاعات دقیق موازی، کنترل­های اعضا، و خودبازبینی محقق و در بخش کمی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد فرهنگ مشارکتی، مأموریتی و انطباق­پذیری بر شایعه سازمانی، نفاق فردی و نفاق سازمانی، تأثیر منفی دارند و فرهنگ سازگاری بر هیچ‌یک از متغیرهای مذکور تأثیرگذاری معنی‌داری ندارد. درنهایت فرهنگ سازمانی بر کاهش نفاق در سازمان تأثیرگذار و شایعه سازمانی نیز به‌عنوان متغیر میانجی این رابطه را تقویت می­کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بارانی، صمد؛ فقیهی، ابوالحسن و نجف‌بیگی، رضا (1396). آسیب‌شناسی فرهنگ سازمانی در بخش دولتی ایران. فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال دوازدهم، شماره 46: 1-20.
بردبار، غلامرضا و باقرزاده، محمد (1388). بررسی شایعات سازمانی و راه­های کنترل آن. هفتمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، تهران، گروه پژوهشی آریانا.
جاجرمی‌زاده، محسن و مشتاقیان، حجت (1392). طراحی مدل عوامل ادراکی مؤثر بر موفقیت شغلی. فصلنامه‌ مطالعات رفتار سازمانی، سال دوم، شماره‌ 3: 137- 166.
حسینی، آسیه‌‎سادات (1394). بررسی روابط بین نفاق سازمانی، فرهنگ سازمانی و شایعه سازمانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه ایلام، چاپ‌نشده.
خاک‌پور، عباس (1390). سنخ‌شناسی مطالعات فرهنگ سازمانی. مجله راهبرد فرهنگ، سال چهاردهم، شماره 15:  98-83.
خنیفر، حسین؛ بردبار، حامد و زارعی،  ریحانه (1390). بازکاوی روان‌شناختی شایعات سازمانی و ارائه راهکارهای کاربردی جهت کاستن آن. فصلنامه علمی - پژوهشی راهبرد، 5 سال پنجم، شماره 7:
82-61.
ساعت‌چی، محمود (1380). روان‌شناسی کاربردی برای مدیران (در خانه، مدرسه، سازمان و جامعه)، تهران: مؤسسه نشر ویرایش.
سپهوند، رضا؛ شمس، زهرا و عارف‌نژاد، محسن (1396). تأثیر فرهنگ سازمانی (انسان‌گرا، موفقیت‌گرا)
بر نوآوری با نقش میانجی شادی کارکنان. فصلنامه‌ مطالعات رفتار سازمانی، سال ششم، شماره 4:
131- 160.
شیری، اردشیر؛ خلدشرفی، صبریه و یاسینی، علی (1394). بررسی ارتباط بین رفتار ماکیاولی و خودشیفتگی مدیران با نقش میانجی رفتار منافقانه. فصلنامه مدیریت سازمان‌های دولتی، سال سوم، شماره 4:
32-47.
 
فانی، علی‌اصغر؛ شیخی‌نژاد، فاطمه؛ دانایی‌فرد، حسن و حسن‌زاده، علی‌رضا (1393). کنکاشی پیرامون عوامل مؤثر بر شکل‌گیری رفتار سیاسی در سازمان. فصلنامه مدیریت دولتی، سال ششم، شماره 1: 151-174.
فتحی­آشتیانی، علی (1382). مقدمه‌ای بر روان‌شناسی سیاسی، ناشر: مؤسسه انتشارات بعثت، چاپ سوم.
فرهی، علی؛ فضائلی، احمد و ابراهیمی، الهام (1394). معرفی الگوی مطلوب فرهنگ سازمانی با رویکرد کیفی و ذهن‌کاوی مدیران. فصلنامه‌ مطالعات رفتار سازمانی، سال چهارم، شماره 4: 31-64.
قوچانی، فرخ و بدری‌زاده، مریم (1390). بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر استقرار سیستم‌های اطلاعات. مجله چشم‌انداز مدیریت دولتی،  سال هفتم، شماره 1: 17-31.
منوریان، عباس و احمدی تنکابنی، مهدی (1391). بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر گرایش کارآفرینی سازمانی در بانک کارآفرین. مجله فرایند مدیریت توسعه، سال بیست‌وپنجم، شماره 91: 76-53.
منوریان، عباس و بختائی، امیر (1385). شناخت فرهنگ سازمانی براساس مدل دنیسون، موردمطالعه: سازمان مدیریت صنعتی. چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، سال دوم، شماره 2: 1-15. 
هادوی‌نژاد، مصطفی و امیرخانلو، مریم (1394). پرده‌برداری از نفاق در سازمان با استفاده از پدیدارنگاری: فهمی از دریافت‌های متکثر. مدیریت فرهنگ سازمانی، سال چهاردهم، شماره 1: 23-40.
هادوی‌نژاد، مصطفی (1390). کاوش پدیده رفتارهای منافقانه در ارتباطات بین‌فردی در سازمان: خلق و آزمون نظریه‌ای داده‌بنیاد با استفاده از پژوهش روش­های آمیخته اکتشافی، رساله برای دریافت درجه دکتری تخصصی رشته مدیریت رفتاری، دانشگاه تربیت مدرس.
هماصدر، صدیقه (1388). مدیریت شایعه؛ پذیرش و پایش. مجله تدبیر، سال بیستم، شماره 210: 59-64.
Alawamleh, H. S. (2013). The Impact of the Administrative Hypocrisy on the Career Path from the Perspective of the Administrative Staff at Al- Balqa' Applied University. International Journal of Business and Social Science, 4(11), 1-113.
Batson, C. D., Collins, E. & Powell, A. A. (2006). Doing business after the fall: the virtue of moral hypocrisy. Journal of Business Ethics, Vol. 66 No. 4, pp. 321-35, 2006.
Brunsson, N. (2002). The organization of hypocrisy: Talk, decisions and actions in organizations. Administrative Science Quarterly, 36 (2) 156-158.
Dagli, A. & Han, B. (2018). Organizational Rumor Scale for Educational Institutions. Universal Journal of Educational Research, 6(5), 936-946.
Difonzo, N. & Prashant, B. (2002). Rumors and stable-cause atribution in prediction and behavior. Organizational behavior and human decision processes, 88, 785-800.
Erin, B. N. & Robin, W. R. (2014). Organizational legitimacy, conflict, and hypocrisy: An alternative view of the role of internal auditing. Critical Perspectives on Accounting, 25, 217-221.
Kılıçoğlu, G., Yılmaz, D. & Karadağ E. (2014). Organizational Hypocrisy in Educational Organizations: Do Talk and Decisions Lead to Inconsistent Actions in Schools?. European educational research association, 7 (3), 101-123.
King, W. (2007). A research agenda for the relationships between culture and knowledge management. Knowledge and process management, 14(3), 226-236.
Korte, R. & Chermack, T. (2007). Changing organizational culture with scenario planning. Journal of Futures, 39, 645- 656.
Moulin, C. (2010). Border languages: Rumors and (dis)placements of (inter)national politics. Alternatives. Global, Local, Political, 35(4), 347-371.
Nik Aeen, M., Zarei, R. & Zarei Matin, H. (2014). Do the Organizational Rumors Emphasize the Influence of Organizational Silence over Organizational Commitment?. Journal of Social Issues & Humanities, 2(1), 88-93.
Rivero, O. D. B. A. (2013). Rumors in the Workplace Affecting Organizational Change Readiness. Global Journal of Management and Business Research Administration and Management. 1(13), 50-53.
Sudhir, S. (2018). Rumors in organizational communication: a nightmare for HR managers. Human Resource Management International Digest, 26(5), 18-21.
Vélez Vega, A. (2018). A Comparison Study of Organizational Rumors and Gossip, Engagement, and Generations in the Working Sector of Puerto Rico. Rev. Interam. de Psicol. Ocup. 36 (1), 49-61.
Voas, J. M. (2004). Corporate rumors and conspiracy theories. IT Professional, 4(2), 64, 62-63. http://dx.doi.org.prxwarner.lirn.net/10.1109/MITP.2002.
Waddington, K. & Michelson, G. (2007). Analysing gossip to reveal and understand power relationships, political action and reaction to change inside organisations. International Critical Management Studies (CMS) Conference, Manchester, UK, 11-13 July. 2007.
Waddington, K.. & Michelson, G. (2007). Analyzing gossip to reveal and understand power relationships, political action and reaction to change inside organisations. In 5th International Critical Management Studies Conference, Manchester, UK.