شناسایی عوامل فردی موثر بر تمایل به فساد اداری در شهرداری تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

2 استادیار گروه مدیریت دولتی، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی

3 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی

4 دانش‌آموخته دکتری، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی (نویسنده مسئول)

چکیده

فساد اداری، همواره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین موانع توسعه در سطح ملی و محلی مطرح بوده است. باتوجه‌به نقش مهم شهرها در توسعه پایدار، مطالعه فساد در شهرداری­ها بسیار حائز اهمیت است. هدف از تدوین این مقاله، شناسایی عوامل فردی مؤثر در تمایل به فساد در شهرداری تهران است تا بتوان با درنظرگرفتن علل ریشه­ای شکل­گیری فساد در سطح فردی، راهکارهای مناسبی برای رفع آن پیشنهاد کرد. برای اجرای این پژوهش در ابتدا براساس مرور ادبیات و پیشینه پژوهش، مدل مفهومی دلایل تمایل به فساد در سطح فردی شناسایی شد که در پرسشنامه­ای که بدین‌منظور طراحی شده بود، مورد سنجش قرار گرفت. در ادامه مدل تحقیق، با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون خطی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد: در سطح فردی، «نیاز مادی»، «عدم پایبندی شرعی»، «عدم پایبندی به ارزش­های اخلاقی»، «احساس بی‌عدالتی»، «جامعه‌پذیری نامناسب»، «میزان ارتباط با ارباب‌رجوع» ،«ریسک‌پذیری» و «فرصت فساد» عوامل اصلی تمایل به فساد اداری در سطح فردی در شهرداری تهران هستند که درمجموع 81 درصد از تغییرپذیری بر تمایل به فساد اداری در شهرداری تهران را تبیین می­کنند که باتوجه‌به نتایج رگرسیون انجام‌شده، همه آنها معنی‌دار بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


امیری، مجتبی؛ نرگسیان، عباس و بحری رودپشتی، الناز (1394). سنجش سلامت و فساد اداری در شهرداری تهران، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال چهارم، شماره 4: 65-96.
بلالی، اسماعیل و فرامرزی، داود (1380). بررسی نظری مسئله فساد اداری، مجله حقوقی دادگستری، شماره 37: 8-37.
حبیبی، لیلی (1391). طراحی، تبیین و اعتبارسنجی مدل ارتقای سلامت اداری (مبارزه با فساد) در سازمان شهرداری کلان شهرها، دانشگاه تهران.
خداداد حسینی، حمید و فرهادی‌نژاد، محسن (1380). بررسی فساد اداری و روش‌های کنترل آن، مدرس علوم انسانی، دوره پنجم، شماره 1: 37-54.
خضری، محمد (1384). تحلیل نهادی فساد اداری، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هشتم، شماره 3:
513-530.
دانایی‌فرد، حسن (1387).چالش‌های مدیریت دولتی در ایران، تهران: سمت.
دعایی، حبیب‌الله و زمانی، یوسف (1392). عوامل بروز فساد اداری از دید اسلام، راسخون.
رسولی ، رضا و شهائی، بهنام (1388). فساد اداری در مدارس آموزشی: عوامل مؤثر بر پیدایش،گسترش و کاهش آن، نشریه مدیریت دولتی، شماره 3: 19-34.
رفیع‌پور، فرامرز (1388). سرطان اجتماعی فساد، تهران: شرکت سهامی انتشار.
رهنورد، فرج‌الله؛ طاهرپور کلانتری، حبیب‌اله و رشیدی، اعظم (1389). شناسایی عوامل مؤثر بر فساد مالی در بین کارکنان دستگاه‌های اجرایی، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، دوره دوم، شماره سی و هشتم:
35-52.
زرندی، سعید و معدنی، جواد (1395). طراحی و تبیین مدل مطلوب فرهنگ سازمانی اسلامی برای مقابله با فساد اداری در سازمان‌ها، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال پنجم، شماره 2: 85-117.
سعادتی‌تبار، فهیمه و امامی، ناصر (1390). عدالت و برابری در سازمان،آفتاب.
سامانی، علی (1392). بررسی تأثیر اعتقادات دینی در پیشگیری از فساد اداری، دومینکنفرانس بین‌المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی.
صالحی، مهسا و زرندی، سعید (1394). نقش تأمین و تدارکات الکترونیک در مبارزه با فساد اداری، فصلنامه رسالت مدیریت دولتی، دوره چهارم، شماره 11و 12: 27-37.
 
عابدی جعفری، حسن (1391). طراحی مدل سنجش سلامت و فساد در شهرداری تهران، تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
عباس‌زاده، شیرین‌السادات (1395). بررسی علل بروز فساد اداری: مطالعه موردی شهرداری تهران، تهران، دانشگاه تربیت مدرس (پایان‌نامه کارشناسی ارشد).
فرخ‌سرشت، بهزاد (1383). بررسی عوامل مؤثر در بروز فساد اداری به‌منظور ارائه الگویی جهت کاهش اثرات آن در روند توسعه جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه دانش مدیریت، شماره 4: 65-84.
فرهادی‌نژاد، محسن و لگزیان، محمد (1390). پیمایشی طولی در زمینه علل فساد اداری و روش‌های کنترل آن، چشم­انداز مدیریت دولتی، شماره 8: 45-60.
کریمیان، مریم؛ پودینه‌پیر، محمد و کریمیان بستانی، مرجان (1393). تأثیر موقعیت جغرافیایی شهرهای مرزی بر سلامت اداری (مطالعه موردی: ادارات دولتی در منطقه سیستان)، همایش ملی معماری، عمران و محیط‌زیست شهری.
نیک‌پور، امیر؛ چمنی‌فرد، راحله و رجائی‌نژاد، میثم (1391). نقش جامعه‌پذیری کارکنان در اثربخشی و کارایی سازمان، ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، شماره 151: 20-25.
واعظی، رضا؛ حسین‌پور، داود و رنجبر کبوترخانی، مصطفی (1395). تأثیر عدالت سازمانی در بروز رفتار انحرافی براساس نقش میانجی ادراک از عدالت سازمانی، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال پنجم، شماره 3: 85-112.
یغمائی، ابولفضل (1386). نقش دین در کاهش جرم، مجله طوبی، شماره 26.
Akerman, R. (1999). Political Corruption and Democracy. Journal Of International Law, 363-376.
Bardhan, P. (1997). Corruption and Development: A Review of Issues. Journal of Economic Literature, Vol 35, No 3, 1320-1346.
Bernardino, B., María, D. G. & Francisco, B. (2015). Determinants of urban political corruption in local governments, Crime، Law and Social Change, 191-210.
Bolarinwa, J. O. (2005). Bureaucratic corruption in Africa: the futility of cleanups. The Nigerian Journal of Economic History, Vol 16, No 1, 164-185.
Davis, J. (2004). Corruption in public service delivery: experience from South Asia’s water and sanitation sector. World development, Vol 32, No 1, 53-71.
Dimant, E. & Tosato, G. (2018). Causes and Effects Of Corruption: What Has Past Decade’s Emprical Research Taught Us? A Survey. Journal of Economic Surveys, Vol 32, No 2, 335-356.
Dong, B. & Benno, T. (2013). Causes of corruption: Evidence from China. China Economic Review, Vol 26, 152-169.
Downs, A. (1957). An Economic Theory of Political Action in a Democracy. Journal of Political Economy, Vol 65, No 2, 135-150.
 
Fitzsimons, V. (2007). Economic models of corruption. Corruption and development, 46-73.
Graf Lambsdorff , J. (2006). Consequences and Causes of Corruption What do We Know rom a Cross-Section of Countries?. University of Passau, Passau.
Jain, A. K. (2001). Corruption: A Review. Journal Of Economic Surveys, Vol 15, No 1, 71-121.
Moore, C. (2008). Moral disengagement in processes of organizational corruption. Journal of Business Ethics, Vol 80, No 1, 129-139.
Mueller, D. (1997). Perspective on Public Choice. Cambridge University Press, Cambridge.
Nordin, R., Takim, R. & Abdul Hadi, N. (2013). Behavioral factors of corruption in the construction industry. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 64-74.
Nye, J. (1967). Corruption and Political Development: A Cost-Benefit Analysis. American Political Science Review, Vol 61, No 2, 417-427.
Rabl, T. & Torsten, M. K. (2008) .Understanding corruption in organizations–development and empirical assessment of an action model. Journal of business ethics, Vol 82 , No 2, 477-495.
Treisman, D. (2000). The causes of corruption: a cross-national study. Journal of public economics, Vol 76, No 3, 399-457.