بررسی نقش میانجی اعتماد بین‌فردی در رابطه بین خودکارآمدی با دوستی در محل کار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان، کرمان، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان، کرمان، ایران

3 استادیار ،گروه آمار، دانشکده ریاضی و کامپیوتر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی اعتماد بین‌فردی در رابطه بین خودکارآمدی با دوستی در محل کار اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی بود. این تحقیق ازحیث جهت‌گیری، کاربردی و ازلحاظ راهبرد پژوهش، توصیفی همبستگی و ازنظر افق زمانی، پژوهشی تک‌مقطعی است. جامعۀ آماری تحقیق شامل کلیه اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی در سال تحصیلی 1396-1395 بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای 393 نفر از آنها به‌عنوان نمونه انتخاب شد و به سه پرسشنامه؛ خودکارآمدی شرر(1982)، اعتماد بین‌فردی مک آلیستر (1995) و دوستی در محل کار نلسون و همکاران (2000) پاسخ دادند. پایایی پرسشنامه‌ها به روش آلفای کرانباخ به‌ترتیب 87/0، 89/0و 82/0 به‌دست آمد و برای تعیین روایی از نظرات خبرگان استفاده شد. برای تحلیل داده‏ها ازمدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده گردید. نتایج نشان داد خودکارآمدی اثر مستقیم بر دوستی در محل کار ندارد، بلکه اعتماد بین‌فردی نقش میانجی دررابطه بین خودکارآمدی با دوستی در محل کار دارد. براین‌اساس، مدیران دانشگاه‌ها باید با تلاش درجهت ارتقای خودکارآمدی اساتید، موجبات افزایش حس اعتماد بین آنان را فراهم کرده و از این مسیر، دوستی در محل کار را بهبود بخشند.


کلیدواژه‌ها


ارشدی، نسرین و پیریایی، صالحه (1391). اعتمادپذیری کارکان، قابلیت اعتماد سرپرست و اعتماد بین‌فردی به‌عنوان پیشایندهای رفتارهای انحرافی محیط کار. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، شماره سیزدهم: 100-83 .
الوانی، سیدمهدی و حسینی، سیدصمد (1392). تأملی بر مبانی نظری، مفاهیم و مدل‌های اعتماد نهادی.فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی،دوره سوم، شماره چهارم: 141-105.
بهادری خسروشاهی، جعفر؛ هاشمی نصرت‌آبادی، تورج و باباپور خیرالدین، جلیل (1391). رابطه سرمایه اجتماعی با بهزیستی روان‌شناختی دردانشجویان دانشگاه تبریز.پژوهش وسلامت، دوره دوم ، شماره اول: 153-145.
بیگدلو، محمد و میرزائی، صفی‌اله (1395). جایگاه اعتمادبه‌نفس از نظر روان شناسان و چگونگی تقویت آن در دانش‌آموزان. رویکردهای نوین در روان‌شناسی، دوره اول، شماره اول: 9-1.
جعفری ثانی، حسین؛ پاک‌مهر، حمیده و عقیلی، علی‌رضا (1390). اثربخشی الگوی تدریس کاوشگری بر باورهای خودکارآمدی. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، شماره بیست و دوم، سال هفتم: 20-1 .
خبرگزاری مهر (1395). جزییات آماری اساتید دانشگاه آزاد اسلامی، 9/7/1396، https://www.mehrnews.com/news /3670562.
داداشی، امین(1397). تأثیر صداقت رفتاری ادراک‌شده بر خودکارآمدی کارکنان باتوجه‌به نقش میانجی اعتماد کارکنان به سرپرست. ماهنامه پژوهش‌های مدیریت و حسابداری، شماره چهل و چهارم: 81 -56 .
دلاور، علی؛ نجفی، محمود؛ رضایی، علی‌محمد؛ دبیری، سولماز و رضایی، نورمحمد (1392). خصوصیات روان‌سنجی مقیاس خودکارآمدی عمومی در کارکنان دانشگاه.فصلنامةاندازهگیریتربیتی، دوره سوم، شماره دوازدهم: 104-87 .
دهنوی، فریبا و احمدی، سیدعلی‌اکبر(1390). تبیین مؤلفه‌ها و سنجش اعتماد بین‌فردی (موردمطالعه: سازمان تأمین اجتماعی).فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال دوم، شماره سوم: 24-1.
روزنامه دنیای اقتصادی (1393).تقسیم‌بندی استان‌های کشور به پنج منطقه، 11/8/1396، .https://donya-e-eqtesad.com
روشنیان رامین، محسن و آقازاده، محرم (1392). خودکارآمدی پژوهشی در میان دانشجویان کارشناسی ارشد روان‌شناسی و علوم تربیتی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، دوره دوم، شماره دوازدهم: 155-147.
زاهدی، شمس‌السادات و خانباشی، محمد (1390). از اعتماد عمومی تا اعتماد سیاسی. پژوهش‌های مدیریت در ایران، دوره پانزدهم، شماره چهارم: 95-73.
سلیمانی عفت و هویدا، رضا (1392). بررسی مفهوم خودکار آمدی در نظریه شناخت اجتماعی بندورا. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره شصت‌و‌سوم: 97-91.
شاوران، سیدحمیدرضا؛ رجایی‌پور، سعید؛ کاظمی، ایرج و زمانی، بی‌بی عشرت (1391). تعیین روابط چندگانه میان اعتماد، خودکارآمدی فردی و جمعی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، سال هجدهم، شماره دوم: 44-19.
شکری، امید؛ طولابی، سعید؛ غنایی، زیبا؛ تقوایی‌نیا، علی؛ کاکابرایی،کیوان و فولادوند، خدیجه (1390). مطالعه روان‌سنجی پرسشنامه باورهای خودکارآمدی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، دوره سوم، شماره دوم: 59-45.
عزیزی، شهریار(1384). بررسی الگوی تعاملی خودکارآمدی عمومی، خودکارآمدی اینترنتی و نوع شخصیت. پیام مدیریت، شماره چهارده:136-111.
عنایت، حلیمه و حاجیان، بهجت (1394). عوامل مرتبط با اعتماد به عدم خیانت همسر، مورد مطالعه: مردان و زنان متأهل شهر اصفهان. جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست‌و‌ششم، شماره چهارم: 86-69.
فرهنگی، علی‌اکبر (1395). ارتباطات انسانی، تهران : رسا.
فشارکی، محمد؛ اسلامی، محمد؛ مریم، مقیمان و آذربرزین، مهرداد (1389). تأثیر تدریس به روش سخنرانی و سخنرانی همراه با یادگیری مبتنی‌بر مسئله خودکارآمدی دانشجویان پرستاری دانشگاه آزاد نجف‌آباد سال ۸۸-۸۷. آموزش در علوم پزشکی، جلد دهم، شماره سوم: 268-262.
قنبری، سیروس و عرفانی‌زاده، فریبرز (1396). نقش اعتماد سازمانی در تعدیل بدبینی سازمانی کارکنان. فصلنامهمطالعاترفتارسازمانی، سال ششم ، شماره دوم: 148-125 .
کرامتی، محمدرضا (1391). رابطه جو سازمانی مدارس با استرس شغلی معلمان. اندیشه‌های نوین تربیتی، دوره هشتم، شماره چهارم: 140-103.
کوتی، محمد (1394). بررسی رابطه بین خودباوری کارکنان و اعتماد سازمانی براساس مدل نیکلاس پلاس. مدیران کیفیت، سال هفتم، شماره 17: 88-68.
کهن ، نبی‌اله؛ صفری، علی و تیموری، هادی (1396). تبیین عوامل مؤثر بر دوستی در محل کار با رویکرد مردم‌نگاری. مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره پنجم، شماره 3: 30-13.
لگزیان، محمد؛ مرتضوی، سعید و کاظمی، سیدحسین (1387). مدل مفهومی روابط سازمانی مبتنی‌بـر اعتماد و شفافیت و سازوکارهای کنترلی مناسب. پیام مدیریت، شمارة 28: 185-221 .
محمدی دهاقانی، مریم و یوسفی، فریده (1395). رابطه انواع خودکارآمدی با خشم: بررسی نقش واسطه‌ای حل مسئله اجتماعی. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، دوره دوازدهم، شماره 47: 250-237.
مردانی، محمدرضا؛ طوطیان اصفهانی، صدیقه و بوشهریان، حسینعلی (1396). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر اعتمادسازی بین کارکنان و مدیران. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال ششم، شماره 1: 199-177.
معیدفر، سعید و جهانگیری، پرویز (1388). اعتماد اجتماعی تعمیم‌یافته و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن، مطالعه موردی: شهر ارومیه، دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس، دوره اول، شماره 1: 67-47.
منتظری، محمد؛ فتحی‌نژاد، علی‌رضا و صادقی، جواد (1396)، تأثیرات اعتماد به مدیر بر رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد سازمانی. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال ششم، شماره 4، 105-81.
منصوری، محمدکریم و قدرتی، حسین (1388). اعتماد اجتماعی و تعیین‌کننده‌های آن :رهیافت نهادمحور یا رهیافت جامعه‌محور. جامعهشناسیکاربردی، سال بیستم: 215-189 .
میرزایی، محمدامین (1387). اعتماد سازمانی و توسعه آن بین کارکنان و مدیریت. راهبرد، سال اول، شماره 2: 58-39 .
نادی، محمدعلی؛ مشفقی، نزهت‌الزمان و سیادت، سیدعلی (1392). مدل‌یابی معادلات ساختاری رابطه بین ابعاد عدالت سازمانی، اعتماد، تعهد مستمر و عاطفی با ادراک معلمان از خودکارآمدی نقش مدیران آموزشی شهر اصفهان. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دوره چهارم، شماره 4: 42-19.
نیکنام، ندا و جوکار، بهرام (1394). پیش‌بینی ابعاد خودکارآمدی براساس جهت‌گیری ارتباطات خانوادگی و ساختار کلاس. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، دوره هفتم، شماره1: 48-25.
هاشمی شیخ‌شبانی، اسماعیل؛ ارشدی، نسرین و بذرافکن، حسام (1390). تحلیل ساختاری تعارض کار- خانواده با خشنودی شغلی و سلامت روانی. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، سال اول، شماره 3: 365-349 .
Amjad, Z., Ullah Sabri, P. S., Ilyas, M. & Hameed, A. (2015). Informal relationships at workplace and employee performance: A study of employees private higher education sector. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 9(1), 303-321.
Berger, C. R. (2011). From explanation to application. Journal of Applied Communication Research, 39, 214-222.
Burke, C. S., Sims, D. C., Lazzara, E. H. & Salas, E. (2007). Trust in leadership: A multi-level review and integration. The Leadership Quarterly, 18, 606–632.
Chemers, M. M., Hu, L. & Garcia, B. F. (2001). Academic self-efficacy and first-year college student performance and adjustment. Journal of Educational Psychology, 93, 55-64.
Dietz, G. & Hertzog, D. N. (2006). Measuring trust inside organizations. Personnel Review, 35, 557-588.
Flores, I. M. (2015). Developing preservice teachers’ self-efficacy through field-based. Research in Higher Education Journal, 27, 1-19.
Hamilton, K., Warner, L. M. & Schwarzer, R. (2017). The role of self efficacy and friend support on adolescent intentions and vigorous exercise. Health Education & Behavior, 44, 175–181.
Ibrahim, S. E. S. (2014). An exploratory study of the human resource climate dimensions that influence the development of workplace friendships in the Australian context. Supervisor: Carolyn Dickie, M. Phil. Curtin University, Curtin Business School.
Kram, K. E. & Isabella, L. A. (1985). Mentoring alternatives: The role of peer relationships in career development. Academy of Management Journal, 28(1), 110-132.
 
Loeb, C., Stempel, C. & Isaksson K. (2016). Social and emotional self-efficacy at work. Scandinavian Journal of Psychology, 57, 152–161.
Lynn, M. S. (2009). Self-efficacy and the Role of Friendship During the College First-year Experience. University of New Hampshire Scholars' Repository.
Matsushima, R. & Shiomi, K. (2003). Developing a scale of self-efficacy in personal relationships for adolescents. Psychological Reports, 92. 177–184.
McAllister, D. J. (1995). Affect and cognitive-based trust as foundations for interpersonal cooperation in organizations, Academy of Management Journal, 38 (1), 24-59.
Mckim, A. & Velez, J. J. (2017). Developing self-efficacy: Exploring preservice coursework, student teaching, and professional development experiences. Journal of Agricultural Education, 58(1), 172-185.
Methot, J. R., Lepine, J. A., Podsakoff, N. P. & Christian, J. S. (2015). Are workplace friendships a mixed blessing? Exploring tradeoffs of multiplex relationships and their associations with job performance. Personnel Psychology, 69(2), 1-45.
Newton, A. E. (2010). Personal factors and the prediction of friendship behaviors in the workplace. Adviser: David Mun, Saint Louis University, Ph.D, Psychology.
Nielsen, I. K., Jex, S. M. & Adams, G. A. (2000). Development and validation of scores on a two dimensional workplace friendship scale. Educational and Psychological Measurement, 60, 628-643.
Pintrich, P. R. & De Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82, 33-40.
Redmond, M. V. (2015). Uncertainty Reduction Theory. Book chapter. Chapter 3, http://lib.dr.iastate.edu/engl_reports/3.
Sias, P. M., Gallagher, E. B., Kopaneva, I. & Pedersen, H. (2012). Maintaining workplace friendships: Perceived politeness and predictors of maintenance tactic choice. Communication Research, 39, 239-268.
Sias, P. M. & Cahill, D. J. (1998). From coworkers to friends: The development of peer friendships in workplace. Western Journal of Communication, 62, 273-299.
Singh, J. (2018). Workplace friendship to boost TMX, LMX and performance. International Journal of Management Studies, 2(1), 16-19.
Smith H. M. & Betz N. E. (2000). Development and validation of a scale of perceived social selfefficacy.Journal of Career Assessment, 8, 283-301.
Stepanek, M. (2015). Positive and Negative Effects of Friendship at the Workplace. Supervisor: Satu Lautamaki, Vaasan Ammattikorkeakoulu, University of Applied Sciences, Ph.D, Business Economics and Tourism.
Tian, X., Schrodt, P. & Carr, K. (2016). The theory of motivated information management and posttraumatic growth: Emerging adults’ uncertainty management in response to an adverse life experience, Communication Studies, 67(3), 280-301.
WU, S. Y., Wang, S. T., Eric Zhi-Feng Liu, E. Z. F., HU, D. A. & Hwang, W. Y. (2012). The influences of social self-efficacy on social trust and social capital - A case study of facebook. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 11(2), 246-254.
Ystrom, E., Niegel, S., kleep, k. & vollrath, M. E. (2008). The impact of maternal negative affectivity and general self-efficacy on breastfeeding: the Norwegian mother and child cohort study. Journal of Pediatrics, 152, 68-72.