تأثیر عدالت سازمانی در بروز رفتار انحرافی بر اساس نقش میانجی ادراک از عدالت سازمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استادیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی تفاوت در واقعیت و برداشت از واقعیت است که درنهایت منجر به رفتار کارمند در سازمان می‌شود. در هر سازمان عدالت را بر مبنای عواملی نظیر: حقوق و دستمزد منصفانه، پاداش نقدی و غیر نقدی، نظام ارتقای شغلی و شایسته‌سالاری، رویه‌های منصفانه و ارائه اطلاعات درست و صحیح تعریف می‌کنند، اما عملاً  آنچه به‌عنوان عدالت تحقق می‌یابد، ادراک کارکنان از عدالت است. بنابراین اگر کارمند درک متفاوتی نسبت به هر یک از عوامل مذکور داشته باشد،  این سؤال پیش می‌آید که او چگونه رفتار خواهد کرد. جامعۀ آماری پژوهش کلیۀ کارکنان و مدیران دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان را تشکیل می‌دهند. به‌سبب‌اینکه پژوهش، مبتنی بر داده‌هایی است که از نظر مدیران و کارکنان گردآوری می‌شود، روش پژوهش توصیفی- پیمایشی است. به لحاظ اینکه پژوهش مجموعه‌ای از همبستگی می‌آزماید، داده‌های حاصل از پرسشنامه با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرم‌افزار PLS تجزیه‌و‌تحلیل می‌شود. یافته‌ها نشان می‌دهد، عدالت سازمانی به‌طورمستقیم بر رفتار انحرافی تأثیر ندارد، بلکه عدالت سازمانی به‌طور غیرمستقیم و از طریق ادراک از عدالت سازمانی بر رفتار انحرافی تأثیر منفی دارد و در این باب بین مدیران و کارکنان اختلاف نظر وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


داوری، علی و رضازاده، آرش (1392)،مدل­سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
رحمانی، فاطمه (1391)، تأثیر فضای اخلاقی سازمان بر رفتارهای ضدشهروندی سازمانی،فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، شمارۀ 2، صص:50-30.
سلمانی، محبوبه و رادمند، داود (1387)، نقش عوامل مدیریتی و سازمانی در کنترل رفتارهای کاری انحرافی، فرهنگ مدیریت، شمارۀ 17, صص: 5-25.
سیدنقوی، میرعلی؛ رفعتی الاشتی، کبری و خانزاده، زینب (1389)، مجموعه مباحثی در مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته، انتشارات مهکامه.
قربانی هروی، فاطمه (1389)، بررسی اثرات عوامل فردی و سازمانی در بروز رفتار ضد شهروندی بانک سپه، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
قلی­پور، آرین (1392)،مدیریت رفتار سازمانی (رفتار فردی)، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها سمت.
قلی­پور، آرین و ایران‌نژاد، علی  (1386)، بررسی اثرهای عدالت در ایجاد و ارتقای خودباوری در نهادهای آموزشی، پژوهش‌نامۀ علوم انسانی، شمارۀ 53، صص: 357-374.
قلی­پور، آرین؛ پورعزت، اصغر و سعیدی‌نژاد، مجید (1386)، عوامل موجد رفتارهای ضدشهروندی در سازمان‌ها، فصلنامۀ انجمن علوم مدیریت ایران، صص: 30-1.
محمدی­کیا، سعیده (1390)، رابطۀ فرهنگ و شفافیت سازمانی با استقرار عدالت سازمانی در وزارت کار، تعاون و رفاه، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
مک ناب، دیوید ای. (1390)، روش‌های تحقیق کمی و کیفی مدیریت دولتی و سازمان‌های غیرانتفاعی، ترجمۀ رضا واعظی و محمدصادق آزمندیان، تهران: انتشارات صفار.
Ahmadi, H. B. (2011). Deviant work behavior: Explaining relationship between organizational justice and cyber- loafing as a deviant work behavior. American journal of Scientific research(Issue 24), p 103-116.
Charash, V. &. (2001). The Role of Justice in Organizations: A meta-Analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, Vol.80, p 278.
Colbert, A. E. (2004). Interactive effects of personality and perception of the work situation on workplace deviance. Journal of Applied Psychology, 89(4), p 599.
Fox, S. S. (2001). Counterproductive work behavior (CWB) in response to job stressors and organizational justice: some mediator and moderator tests for autonomy and emotions. Journal of vocational behavior, 59(3), 291-309.
Gholipour, A. S. (2009). The Explanation of anti-citizenship behaviors in the workplaces. International Business Research, 2(4), p 76.
Greenberg , j & Baron, R.A (2000). Behavior in Organization. Rentichall, Th8, P182-183
Hopkins, S. M., & Weathington, B. L. (2006). The relationships between justice perceptions, trust, and employee attitudes in a downsized organization. The Journal of Psychology, 140(5), 477-498.
Jelinek, R. &. (2006). The ABC's of ACB: Unveiling a clear and present danger in the sales force. Industrial Marketing Management, 35(4), 457-467.
Lambert. (2003). The impact of organizational justice on correctional staff. Journal of criminal justice, 31(2), p 155-168.
Lim, V. (2002). The It way of loafing on the job: Cyberloafing, neutralizing and organizational Justice. Journal of organizational Behavior, p 75-94.
Penney, L. M. (2002). Narcissism and Counterproductive work behavior: Do bigger egos mean bigger problems?. International Journal of Selection and Assessment, 10(1-2), 126-134.
Robinson, S. &. (1995). A Typology of deviant workplace behaviors: A multidimentioanal scaling study. Academy of Management Journal, p 55-72.
Spector, P. E. (2002). An emotion-centered model of voluntary work behavior: Some parallels between counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior. Human Resource Management Review, 12(2), 269-292.
Wright, J. P. (2000). Juvenile involyement in occupational delinquency. Criminology, 38(3), 863-896.
Yean, Tan Fee & Yusof, Ab Aziz (2016). Organizational justice: a conceptual discussion. Social and Behavioral Sciences,219, 798-803.
Yildiz, Bora & Alpkan, Lutfihak (2015). A theoretical model on the proposed predictors of destructive deviant workplace behaviors and the mediator role of alienation. Social and Behavioral Sciences,210, 330-338.
Zoghbi Manrique de Lara, Pablo, Domingo Verano Tacoronte, and Jyh-Ming Ting Ding. "Do current anti-cyberloafing disciplinary practices have a replica in research findings? A study of the effects of coercive strategies on workplace Internet misuse. Internet Research 16.4 (2006): 450-467.