سنجش و اولویت‌بندی ابعاد و مولفه‌های فرهنگ سازمانی با رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای مدیریت آموزشی از دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشیار مدیریت دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 دانشیار مدیریت آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت موجود فرهنگ‌سازمانی استانداری کردستان و تعیین وضعیت، اعتبارسنجی کمی و درجه اهمیت هریک از ابعاد اصلی و مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده فرهنگ‌سازمانی انجام شده است. پژوهش حاضر برحسب هدف، کاربردی توسعه‌ای و سطح تحلیل، توصیفی- پیمایشی است. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته است. روایی و پایایی پرسشنامه‌ به‌وسیله روایی محتوایی، سازه و آلفای کرونباخ (970/0) تأیید شد. روایی همگرا، ازطریق میانگین واریانس استخراج‌شده (مقدار 5/0و بالاتر) بررسی و تأیید شد. برای سنجش روایی واگرا، از معیار گیفن و اشتراب استفاده شد که نشان داد نشانگرهای هر سازه بیشترین بار عاملی را بر سازه موردنظر خود و کم‌ترین بار را بر سازه‌های دیگر دارد. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان استانداری کردستان و فرمانداری‌های تابعه شاغل‌به‌کار در سال 1396 است (694 نفر) که ازطریق جدول مورگان و با روش نمونه‌گیری احتمالی، 250 نفر انتخاب شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های تی تک‌نمونه‌ای، همبستگی پیرسون، فریدمن، همچنین برای اعتباریابی کمی مدل، به‌وسیله نرم‌افزار Amos، از تحلیل عاملی تأییدی و مدل‌یابی معادلات ساختاری (SEM)، استفاده شد. نتایج آزمون فریدمن نشان داد که فرهنگ آینده‌نگری با میانگین 52/3 مهم‌ترین بعد و خرده‌فرهنگ غالب استانداری کردستان است. فرهنگ‌های بوروکراتیک، شهروندگرایی، اسلامی- سیاسی و تحول‌گرا در اولویت‌های دوم تا پنجم قرار دارند. باتوجه‌به اینکه بارهای عاملی سؤالات قوی و مقادیر ضرایب مسیر و ضرایب استاندارد رابطه‌های داخل مدل مناسب بوده و اجزای مدل دارای همبستگی بسیار قوی هستند، بنابراین، ازطریق روش معادلات ساختاری اعتبار کمی و صحت مدل سنجش فرهنگ‌سازمانی استانداری کردستان مورد تأیید قرار گرفت و بررسی شاخص‌های برازش ابعاد و مؤلفه‌های فرهنگ‌سازمانی نشان داد که مدل طراحی‌شده از استحکام بالایی برای سنجش فرهنگ‌سازمانی استانداری کردستان برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


پاکدل، سعید؛ ابراهیمی، محسن و ارسطو، ایمان (1393). شناخت فرهنگ‌سازمانی براساس مدل دنیسون (مورد مطالعه: مجتمع کارخانجات آرد شیراز و دادلی تینا)، مدیریت فرهنگ‌سازمانی، دوره دوازدهم، شماره چهارم: 741-761.
پهلوان شریف، سعید (1394). مدل‌سازی معادلات ساختاری با Amos. تهران: بیشه.
تقی‌نژاد، حسین (۱۳۹۴). فرهنگ‌سازمانی و شناخت و مدیریت آن در سازمان، کنفرانس بین‌المللی مدیریت، فرهنگ و توسعه اقتصادی، مشهد، مؤسسه تحقیقاتی رایمند پژوه،
حسینی، فرشید؛ رایج، حمزه؛ استیری، مهرداد و شریفی، سیدمهدی (1389). بررسی ارتباط میان فرهنگ‌سازمانی و سبک‌های رهبری تحول‌آفرین و مبادله رهبر- پیرو، مدیریتدولتی، شماره چهلم: 55-74.
خاک‌پور، عباس (1390). سنخ‌شناسی مطالعات فرهنگ‌سازمانی، راهبرد فرهنگ، شماره چهارده و پانزده: 83-98.
رابینز، اس. پی. (2006). رفتار سازمانی (مفاهیم، نظریه‌ها، کاربردها)، جلدهای دوم و سوم: گروه (ترجمه علی پارساییان و سید محمد اعرابی)، (1392). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ شانزدهم.
رحیم‌نیا، فریبرز و علیزاده، مسعود (1388). بررسی ابعاد فرهنگ‌سازمانی براساس مدل دنیسون ازنظر اعضای هیئت‌علمی دانشگاه فردوسی مشهد، مطالعات تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی، دوره دهم، شماره اول: 79-101.
رضایی نور، جلال و مهدوی، محمدمهدی (1392). ارائه مدلی کاربردی جهت ارزیابی فرهنگ‌سازمانی درراستای حمایت از برنامه‌های دانشی سازمان، دهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت استراتژیک، تهران، انجمن مدیریت راهبردی ایران،
زینی وندنژاد، فرشته و راشد، فاطمه (1395). آزمون فرضیه‌های پژوهش با مدل‌سازی معادلات ساختاری، تهران: جامعه‌شناسان.
شائمی برزکی، علی؛ حاتم‌پور آذرخوارانی، فاطمه و رادمهر، رضا (1392). رابطه فرهنگ‌سازمانی و توانمندسازی کارکنان دانشگاه،تحقیقات نظام سلامت، دوره نهم، شماره شش: 630-639.
 
صالحی، محمدرضا؛ میرسپاسی، ناصر و فرهنگی، علی‌اکبر (1394). شناسایی فرهنگ‌سازمانی براساس مدل دنیسون (موردمطالعه: سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران)، مدیریت فرهنگ‌سازمانی، دوره سیزدهم، شماره سوم: 857-878.
عبدالهی، بیژن؛ هداوندی، محمد‌رضا و ابراهیمی، ایوب (1395). شناسایی فرهنگ‌سازمانی جمعیت هلال‌احمر براساس مدل کامرون و کوئین (موردمطالعه: ستاد مرکزی)،امداد و نجات، دوره هفتم، شماره یک و دو: 115-128.
عسگری، غلامرضا؛ ابراهیمی، مسیح و رمضان، مجید (1395). نقد و بررسی مدل فرهنگ‌سازمانی دنیسون به روش فراتحلیل، پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، دوره ششم، شماره اول: 187-209.
فاتحی، نسیبه، (1393).شناسایی مؤلفه‌های فرهنگ‌سازمانی مدارس اثربخش مقطع متوسطه شهرستان رفسنجان و مقایسه آن با مدل فرهنگ‌سازمانی کوک و لافرتی، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشرنشده)، دانشگاه هرمزگان، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
فردین، مرضیه و یعقوبی، نورمحمد (1396). شناسایی و اولویت‌بندی شیوه‌های نهادینه‌سازی فرهنگ‌سازمانی مبتنی‌بر کرامت انسانی و ارج‌نهادن به سرمایه‌های انسانی (موردمطالعه: دانشگاه سیستان و بلوچستان)،مدیریت فرهنگ‌سازمانی، دوره پانزدهم، شماره چهارم: 735-765.
فرهی بوزنجانی، برزو و سنجقی، محمدابراهیم (1388). ارزیابی و تحلیل روش‌های شناخت و سنجش فرهنگ‌سازمانی، راهبرد فرهنگ، دوره دوم، شماره پنجم: 23-46.
فرهی، علی؛ ابراهیمی، الهام؛ سلطانی، محمد‌رضا و هوشنگی، مهدی (1396). سنجش وضعیت موجود فرهنگ‌سازمانی باتوجه‌به الگوی فرهنگ مطلوب: کاربرد رویکرد آمیخته، مطالعات رفتار سازمانی، دوره ششم، شماره دوم: 1-25.
فرهی، علی؛ فضائلی، احمد و ابراهیمی، الهام (1394). معرفی الگوی مطلوب فرهنگ‌سازمانی با رویکرد کیفی و ذهن‌کاوی مدیران، مطالعات رفتار سازمانی، دوره چهارم، شماره چهارم: 31-64.
 قناتی، سوسن؛ کردنائیج، اسداله و یزدانی، حمیدرضا (1389). بررسی وضعیت فرهنگ‌سازمانی کارآفرینانه در دانشگاه تهران، توسعه کارآفرینی، دوره سوم، شماره دهم: 115-133.
مخبر دزفولی، حامد و عباسی، غلامرضا (1390). بررسی فرهنگ‌سازمانی شورای فرهنگی- اجتماعی زنان، راهبرد فرهنگ، دوره چهارم، شماره سیزدهم: 201-216.
مختاران، ماهرخ و دهدری، رضا (1394). شناخت فرهنگ‌سازمانی براساس مدل دنیسون در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران،فرایند نو، شماره پنجاه: 109-91.
مهدوی، عبدالمحمد (1383). مکانیزم‌ها و الگوهای تغییر و تحول و مدیریت فرهنگ‌سازمانی،مصباح، شماره پنجاه و یکم: 195-175.
میر، علی؛ میر، سعید و خلیل‌زاده، معصومه (1392). سنجش فرهنگ‌سازمانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد براساس مدل دنیسون، کنفرانس بین‌المللی مدیریت، چالش‌ها و راهکارها، شیراز، http://www.civilica.com/Paper-ICMM01-ICMM01_0052.html.
میزر، لاورنس اس؛ گامست، گلن و گارینو، ا.جی (1391). پژوهش چندمتغیر کاربردی (طرح و تفسیر)، ترجمه حسن پاشا شریفی و دیگران، تهران: رشد.
Bailey, T. L. (2009). Organizational Culture, Macro And Micro Empowerment Dimensions, And Job Satisfaction: An Application Of Concurrent Mixed And Multi-Level Methods In The Federal Sector. (Unpublished doctoral dissertation). Touro International University. College of Business Administration, Phd.
Cameron, K.S. & Quinn, R.E. (1998). Diagnosing and changing organizational culture: Based on the competing framework. Reading, MA: Addison-Wesley Longman. Inc.
Casida, J. (2008). Linking nursing unit's culture to organizational effectiveness: A measurement tool.Nursing Economics, 26(2), 106-110.
Cooke, R.A. & Rousseau, D.M. (1988). Behavior norms and expectations: A quantitative approach to the assessment of organizational culture. Group and Organization Studies, 13(3), 245-273.
 HYPERLINK "http://search.proquest.com/indexinglinkhandler/sng/au/Colon+Riollano,+Carlos/$N?accountid=26226" o "Click to search for more items by this author" Colon Riollano, C. (2012). Uniformity of organizational culture with the Organizational Project Management Maturity Model: An exploratory investigation. (Unpublished doctoral dissertation). Capella University, Phd.
Denison, D. R. & Mishra, A. K. (1995). Toward a theory of organizational culture and effectiveness. Organization Science, 6(2), 204-223.
Denison, D. R. (1997). Corporate culture and organizational effectiveness. Ann Arbor, MI: Aviat.
Denison, D. R., Hooijberg, R., Lane, N. & Lief, C. (2012). Culture in the multinational corporations. San Francisco, CA: John Wiley & Sons.
Fisher, C. J. (2000). Like it or not...culture matters. Employment Relations Today, Summer, 43-52.
Finzel, H. W. (1989). A descriptive model for discerning organizational culture, (Unpublished doctoral dissertation). Fuller Theological Seminary University, Phd.
Fornell, C. & Larcker, D.F. (1981). Evaluating structural equations models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
Gityforoze, S. (2018). Exploring The Relationship Between Organizational Culture And Implementation Of Lean Six Sigma In The Public Sector: A Case Study Of A County Agency In California,(Unpublished doctoral dissertation). La Verne California University, Phd.
Gefen, D. & Straub, D.W. (2005). A practical guide to factorial validity using PLS-Graph: Tutorial and annotated example, Communications of the AIS, 16 (5), 91–109.
Harrison, G. L. & Baird, K. M. (2014). The organizational culture of public sector organizations in Australia. Australian Journal of Management, vol. 40:4, pp 613-629.
Hofstede, G., Neuijen, B., Ohavy, D. D. & Sanders, G. (1990). Measuring organizational cultures: A quantitative and qualitative study across twenty cases. Administrative Sciences Quarterly, 35(2) 286- 316.
LaCasse, A. J. (2010). A Multi Method Organizational Culture Analysis OF A State Correctional Institution Using A Modified Denison Organizational Culture Survey. (Unpublished doctoral dissertation). Minnesota University, USA, Phd.
Lakos, A. & Phipps, S. E. (2004). Creating a culture of assessment: A catalyst for organizational change. Portal: Libraries and the Academy, 4(3), 345-361.
Levin, I. M. (2000). Five windows into organization culture: An assessment framework and approach.Organization Development Journal, 18, 83-93.
Napitupulu, I. H. (2018). Organizational Culture in Management Accounting Information System: Survey on State-owned Enterprises (SOEs) Indonesia. Global Business Review,19(3), 556-571.
Parker, R. & Bradley, L. (2000). Organisational culture in the public sector: evidence from six organisations. International Journal of Public Sector Management, 13(2),125-141.
Peters, T. J., Waterman, J. & Robert, H. (1982). In search of excellence: Lessons from America's best-run companies. New York, NY: Harper & Row, Publishers.
Quinn, J. (1985). Managing Innovation :Controlled Chaos. Harvard Business Review.
Robbins, p. stephon, "Management", third edition, prenticehall, 1991, P: 75.
Sackmann, S. A. (2011). Culture and performance. In N. M. Ashkanasy, C. P. Wilderom, & M. F. Peterson (Eds.), Handbook of organizational culture and climate (pp. 188-224). London: Sage.
Schein, E. (2017). Organizational culture and leadership (5th ed.). Hoboken, NJ: Wiley.
Shkunova, A., Yashkova, E., Sineva, N., Egorova, A. & Kuznetsova, S. (2018). General trends in the development of the organizational culture of Russian companies. Economic Sciences,12(8), 2472-2480.
Wisconsin, M. (2018). Cultivating change: the relationship between organizational Culture, leadership style and communication style with Organizational Change, (Unpublished Master dissertation). Marquette University, Master.
Yauch, C. A. & Steudel, H. J. (2003). Complementary use of qualitative and quantitative cultural assessment methods. Organizational Research Methods, 6(4), 465-481.
Zabid, A. R. (2004)."The influence of organizational culture on attitudes toward organizational change", Leadership & Organization Development Journal, Vol. 25 Iss 2, pp. 161–179.