تحلیل میدان نیرو عوامل موثر بر اشتیاق شغلی و بی تفاوتی کارکنان ستادی با رویکرد فازی (مورد مطالعه: شرکت برق منطقه ای فارس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شیراز. شیراز. ایران

چکیده

منابع‌انسانی از جمله دارایی‌های نامشهود سازمانی محسوب می‌شود، که نتیجه نگرش‏های آن‌ها می‌تواند سوق‌دهنده یا بازدارنده سازمان در جهت رسیدن به اهدافش باشد. از جمله این نگرش‏ها اشتیاق‌شغلی و بی‌تفاوتی سازمانی است که در دو سر طیف یکدیگر قرار می‌گیرند؛ به گونه‌ای که لازمه رسیدن به اشتیاق‌شغلی دور شدن از نیروهای ایجادکننده بی‌تفاوتی می‌باشد زیرا بی‌تفاوتی نگرشی مخرب قلمداد می شود. در این راستا هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل‌موثر بر اشتیاق‌شغلی و بی‌تفاوتی کارکنان شرکت برق منطقه‌ای فارس می‌باشد. به منظور گردآوری داده‌ها نخست با روش فراترکیب ۶۴ عامل مشترک موثر بر اشتیاق‌شغلی و بی‌تفاوتی شناسایی شد؛ سپس با وزن‌دهی به روش بهترین-بدترین فازی نتایج حاکی از آن شد که نگرش‌مولد و توانمندسازی روان‌شناختی، جاذبه‌های‌شغلی و عدالت-محوری مهم‌ترین عوامل هستند. سپس با روش دیمتل‌فازی به رابطه‌سنجی پرداخته و نتایج حاکی از آن شد که، کارآمدی‌سرپرست، تقاضاهای‌شغلی نامتوازن، عدالت-محوری عواملی تاثیرگذار و توانمندسازی روان‌شناختی، پویایی‌شخصیت، نگرش-مولد عوامل تاثیر‌پذیری هستند. در‌نهایت به‌منظور سنجش وضع‌موجود، ۲۱۳ نفر از کارکنان ستادی شرکت برق منطقه‌ای فارس از جامعه‌ای به اندازه ۵۸۰ نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و مشخص شد که جاذبه‌های شغلی بیش‌ترین امتیاز سوق‌دهندگی را کسب کرد و عدالت‌‌محوری با کسب امتیاز منفی به عنوان بازدارنده اشتیاق‌شغلی شناسایی شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. آذر، عادل و ویشلقی، مهدیه (1401)، تأثیر قراردادهای نامتعارف بر عملکرد نوآورانه: تحلیل نقش میانجی دلبستگی شغلی و توانمندازی روان­شناختی، فصلنامه مطالعات رفتارسازمانی، دوره یازدهم، شماره دوم (شماره پیاپی 42): 62-33.
  2. ابراهیمی، الهام (1399)، رسالت ­حرفه‌ای و بازآفرینی شغل: نقش تعدیل‌گر اشتیاق ‌شغلی، پژوهشنامه مدیریت تحول، دوره دوازدهم، شماره دوم: 20-1.
  3. امیرخانی، امیرحسین؛ احمدی، علی‌اکبر؛ عبدالهی، محمد و موسوی، محمد (1396)، طراحی وتبیین مدل بی‌تفاوتی منابع انسانی سازمان‌های دولتی در مسیر تحقق الگوی اقتصاد مقاومتی، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، دوره بیستم، شماره هفتاد و هفتم: 205-177.
  4. امینی، علی‌رضا و مقیمی، محمد (1395)، استعاره‌پردازی رفتاری کارکنان در سازمان‌های دولتی ایران، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره پنجم، شماره یکم :32-13.
  5. برزکی، علی؛ ابزری، مهدی و مؤیدی، زهرا (1396)، تحلیل تأثیر تناسب فرد-سازمان بر بی‌تفاوتی سازمانی کارکنان، فرایند مدیریت و توسعه، دوره بیست‌ونهم، شماره سوم: 172-151.
  6. بستانی، طاهره و قربان‌حسینی، مسعود (1399)، تأثیر گردش شغلی بر اشتیاق شغلی با نقش میانجی توانمندی کارکنان در شهرداری ساوه، فصلنامه چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، دوره سوم، شماره بیست و چهارم: 119-108.
  7. خلیلی‌پور، حاتم و خنیفر، حسین (1396)، بررسی ساختاری تأثیر عدالت رویه­ای و اشتیاق ­شغلی بر اشتراک‌گذاری دانش و رفتار کاری نوآورانه، مطالعات رفتار سازمانی، دوره ششم، شماره چهارم: 52-27.
  8. خیرخواه، ملیحه؛ هاشم‌زهی، ریحانه؛ شکاری، غلام عباس و علیایی، لیلا (1395)، عوامل مؤثر بر بی‌تفاوتی سازمانی. فصلنامه رسالت مدیریت دولتی، دوره هفتم، شماره بیست و دوم: 81-71.
  9. دهقان‌پور فراشاه، افسانه؛ پورعزت، علی‌اصغر؛ قلی‌پور، آرین و واعظی، رضا (۱۳۹۸)، رصد عوامل ­مؤثر برکاهش اشتیاق‌کاری اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های دولتی ایران، پژوهش‌های مدیریت عمومی، دوره دوازدهم، شماره چهل و ششم: 5-35.
  10. ربیعی فرادنبه، نیلوفر؛ مقتدایی، لیلا و جمشیدیان، عبدالرسول (1400)، بررسی رابطه رهبری تحول‌آفرین و اشتیاق‌شغلی با نقش میانجی خلاقیت هیجانی در بین معلمان مدارس ابتدایی، ابتکار و خلاقیت در علوم‌انسانی، دوره یازدهم، شماره سوم (شماره پیاپی 43):166-139.
  11. رضایی، زاهد؛ زارع‌زاده، یداله؛ کریمیان‌پور، غفار و یوسفی، فایق (1399)، مدل‌سازی روابط علی بین عدالت سازمانی و تعهد سازمانی با نقش میانجی بی‌تفاوتی سازمانی در بین اساتید دانشگاه علوم پزشکی کردستان، مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی، دوره سیزدهم، شماره سی و هشتم: 96-86.
  12. زبردست، محمدعلی؛ نادریان جهرمی، مسعود و حاجی‌زاده، سجاد (1396)، نقش شخصیت در سکوت کارکنان و ایجاد بی‌تفاوتی سازمانی، مدیریت ورزشی، دوره نهم، شماره دوم: 299-287.
  13. ساعدی، عاطفه؛ عبدلی، محمدرضا؛ نرگسیان، جواد و نصیری، محمد (1396)، بررسی میزان تعهد­ سازمانی کارکنان و رابطه آن با بی‌تفاوتی سازمانی، چشم‌انداز مدیریت دولتی، دوره هشتم، شماره سی ام: 135-154.
  14. شعرباف علیایی، لیلا؛ همتیان، هادی و دانایی، ابوالفضل (1400)، انگیزش کارکنان به‌عنوان راهبردی برای ارتقای تاب‌آوری سازمانی )موردمطالعه: شرکت برق منطقه‌ای خراسان)، علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره هفدهم، شماره دوم (شماره پیاپی36): 362-325.
  15. ظاهری جمیل، محسن (1393)، تأثیر تناسب شخص با شغل و سازمان بر اشتیاق شغلی؛ بررسی نقش مالکیت روان‌شناختی، به راهنمایی میرعلی سیدنقوی، دانشگاه علامه طباطبائی دانشکده مدیریت و حسابداری، کارشناسی ارشد.
  16. عبدالهی­گدللو، رضا و کاشف، سیدمحمد (1398)، بررسی رابطه بین مؤلفه‌های سکوت و بی‌تفاوتی سازمانی با اهمال‌کاری سازمانی معلمان تربیت‌بدنی، مدیریت منابع انسانی در ورزش، دوره هفتم، شماره یکم: 150-137.
  17. قانع‌نیا، مریم؛ فروهر، محمد و جلیلی، صدیقه (1394)، تأثیرآموزش سرمایه روان‌شناختی مدیران بر افزایش اشتیاق شغلی کارکنان، پژوهش روان‌شناسی مثبت، دوره یکم، شماره سوم (شماره پیاپی3): 72-59.
  18. کتبی، فرشته؛ نقی‌لو، زینب و نامور، مجید (1400)، کیفیت زندگی کاری و نقش آن در بی‌تفاوتی سازمانی معلمان ورزش، مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، دوره دهم، شماره دوم: 260-245.
  19. کنعانی کاشانی، علی و سلیمان میگونی، علی‌رضا (1396)، تأثیر بی‌تفاوتی شغلی کارکنان بر هویت سازمانی با نقش متغیر میانجی جمعیت‌شناختی، نشریه علمی-ترویجی، دوره دوازدهم، شماره چهل و هفتم: 120-99.
  20. محمدولی، مجید؛ آزادی ریکنده، حمید؛ همتیان، هادی و رضایی، محمود (1400)، پیامدهای فردی بی‌تفاوتی سازمانی در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مدیریت منابع در نیروی انتظامی، دوره نهم، شماره سوم: 354-317.
  21. مرادی، محسن؛ حمیدی، حمید و اسکندری، آتنا (1399)، واکاوی رابطه بی‌تفاوتی سازمانی، عدالت سازمانی و تعلق سازمانی در بین کتابداران و کارکنان سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، کتابداری و اطلاع‌رسانی، دوره بیست و سه، شماره یکم (شماره پیاپی 89): 27-5.
  22. مهربان، جواد (1400)، نقش میانجی بی‌تفاوتی سازمانی در رابطه میان فلات‌زدگی شغلی با سلامت اداری کارکنان ادارات آموزش‌وپرورش شهر تبریز، مدیریت و چشم‌انداز آموزش، دوره سوم، شماره یکم (شماره پیاپی 7): 82-55.
  23. میرحسینی زواره، سیدمهدی (1374)، بی‌تفاوتی سازمانی، مرکز اطلاعات علمی، سال یک، دوره یکم، شماره یکم: 71-68.
  24. نقوی، سیدمیر­علی‌ و کشاورز حقیقی، مهدی (1390)، مدیریت بی‌تفاوتی سازمانی کارکنان، فصلنامه منابع انسانی ناجا، دوره ششم، شماره بیست و ششم: 15-1.
  25. یگانه، اسد؛ موسوی، فرانک؛ کاویانی، الهام و محمدی، سحر (1399)، رابطه سایش اجتماعی و دلبستگی ‌شغلی کارکنان با نقش معنویت در کار، چابکی ‌سازمانی و جو اخلاقی، پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی، دوره پنجم، شماره نوزدهم (شماره پیاپی19):90-65.
  26. Adrianto & Riyanto, S. (2020). The effect of organizational commitment, employee engagement, and organizational citizenship behavior on employee performance at pttitan infra energy - head office. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 25(1), 22 – 31.
  27. Aktar, A., & Pangil, F. (2018). Mediating role of organizational commitment in the relationship between human resource management practices and employee engagement: does black box stage exist?. International Journal of Sociology and Social Policy,‏ 38(7), 606-636.
  28. Albrecht, S. L., Green, C. R., & Marty, A. (2021). Meaningful work, job resources, and employee engagement. Sustainability, 13(7), 1-45.
  29. Amir, M. T., & Mangundjaya, W. L. (2021). How resilience affects employee engagement? A case study in Indonesia. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(2), 1147-1156.
  30. Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2008). Towards a model of work engagement. Career development international,‏ 13(3). 209–223.
  31. Bouckenooghe, D., De Clercq, D., Naseer, S., & Syed, F. (2022). A curvilinear relationship between work engagement and job performance: the roles of feedback-seeking behavior and personal resources. Journal of Business and Psychology, 37(2), 353-368.
  32. Chen, K. Y., Chang, C. W., & Wang, C. H. (2019). Frontline employees’ passion and emotional exhaustion: The mediating role of emotional labor strategies. International Journal of Hospitality Management, 76, 163-172.
  33. Eldor, L., & Vigoda-Gadot, E. (2017). The nature of employee engagement: Rethinking the employee–organization relationship. The International Journal of Human Resource Management, 28(3), 526-552.
  34. FABIYANI, N. N., SUDIRO, A., MOKO, W., & SOELTON, M. (2021). Conceptualizing the role of work engagement: A case study of the hotel Sector in Surabaya during the COVID-19. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(5), 485-494.‏
  35. Fleming, J. H., & Asplund, J. )2007(. Human Sigma; Managing the Employee-Customer Encounter.‏
  36. Garg, K., Dar, I. A., & Mishra, M. (2018). Job satisfaction and work engagement: A study using private sector bank managers. Advances in Developing Human Resources, 20(1), 58-71.‏
  37. Li, Y., Huang, H., & Chen, Y. Y. (2020). Organizational climate, job satisfaction, and turnover in voluntary child welfare workers. Children and Youth Services Review, 19(1), 1-10.
  38. Lin, C. L., & Wu, W. W. (2004). A fuzzy extension of the DEMATEL method for group decision making. European Journal of Operational Research, 156(1), 445-455.
  39. Lisbona A, Palaci F, Salanova M, Frese M. The effects of work engagement and self-efficacy on personal initiative and performance. Psicothema. 2018 Feb;30(1):89-96. doi: 10.7334/psicothema2016.245. PMID: 29363476.
  40. Nasr Esfahani, A. Ghorbani, O. Amiri, Z & Farokhi, M. (2013). Identifying and Ranking the Effective Factors on the Organizational Indifference through Fuzzy Analytical Hierarchy Process (FAHP) (Damavand Municipality as a Case Study), International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences. 3(6). 64-77.
  41. Nguyen, H. N., Tran, M. D. (2021). The Mediating Role of Inclusive Leadership in The Effect of Work Engagement on Innovative Work Behavior. Journal of Asian Finance Economics and Business, 8(6), 415-426.
  42. Reif, W. E., & Schoderbek, P. P. (1966). Job enlargement: Antidote to apathy. Human Resource Management, 5(1), 16-23.‏
  43. Saks, A. M., & Gruman, J. A. (2014). What do we really know about employee engagement?. Human resource development quarterly, 25(2), 155-182.
  44.  
  45. Sitorus, F. (2017, December). The Influence of Perceived Organizational Support and Internal Communication toward Work Engagement. In 2nd International Conference on Social and Political Development, (136). 280-287.
  46. Stankevičiūtė, Ž., & Savanevičienė, A. (2021). Linkage between leaders’ behaviour in performance management, organisational justice and work engagement in public sector. Economies, 9(1),1-24.
  47. Tepayakul, R., & Rinthaisong, I. (2018). Job Satisfaction and Employee Engagement among Human Resources Staff of Thai Private Higher Education Institutions. International Journal of Behavioral Science, 13(2).‏ 68-81.
  48. Wang, C., Xu, J., Zhang, T. C., & Li, Q. M. (2020). Effects of professional identity on turnover intention in China's hotel employees: The mediating role of employee engagement and job satisfaction. Journal of Hospitality and Tourism Management, 45, 10-22.‏
  49. Zolotareva, A. A. (2020). A Pilot Study to Assess the Psychometric Properties of the Job Apathy Scale with Russian Employees. Psychology in Russia. State of the Art, 13(3), 51-65. https://fiidar.ir/?p=3902
  50.  
  51.  
مطالعات رفتار سازمانی
دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 46
تابستان 1402
مرداد 1402
صفحه 169-210

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار