خوانشی استعاری از پدیده «حسادت بازمانده» در نظام آموزش عالی ایران؛

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مدیریت توسعه منابع انسانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

2 دانشیار گروه مدیریت، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

چکیده

استعاره «حسادت بازمانده» به حسادت ادراک‌شده یک کارمند نسبت به جایگاه شغلی سایر همکاران اشاره دارد. پژوهش حاضر، ازنظر هدف کاربردی و ازجهت شیوه گردآوری داده­ها، به روش کیفی و با مصاحبه عمیق و هدایت‌شده انجام شده است. هدف از این پژوهش، فهم تجربه زیسته اعضای هیئت‌علمی پیمانی مشروط دانشگاه ایلام از پدیده حسادت بازمانده است که با روش پدیدارشناسی انجام ­شده است. در دانشگاه ایلام تمامی اعضای هیئت‌علمی با وضعیت پیمانی مشروط به تعداد40 نفر بودند  که از این تعداد 18 نفر به‌صورت هدف‌مند انتخاب شدند و با آنها تا رسیدن به اشباع نظری، مصاحبه صورت گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل داده­های حاصل از مصاحبه­ها، از تحلیل تماتیک با رویکرد تحلیل مضمون استفاده شده است. یافته­های حاصل در یک مضمون، پنج مقوله اصلی و سیزده مقوله فرعی دسته‌بندی شده­اند. با درنظرداشتن پیامدهای منفی ناشی از حسادت بازمانده شامل بی‌انگیزگی، ناامیدی، فشار روحی و استرس و غیره، ضرورت دارد دانشگاه­ها و مرکز آموزش عالی با شناسایی این پدیده و تأثیر آن بر فعالیت­های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی اعضای هیئت‌علمی، اقدامات سازنده­ای در جهت اصلاح شیوه­های ارتقای شغلی در دانشگاه­ها و مدیریت پدیده حسادت بازمانده داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آسایش، حمید؛ قربانی، مصطفی؛ صفری، رویا؛ برقعی، افسانه؛ رضاپور، عزیز؛ منصوریان، مرتضی و تقوی، احمد (1390)، عوامل مؤثر بر میزان فعالیت­های آموزشی و پژوهشی اساتید دانشگاه علوم پزشکی گلستان، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، دوره یازده، شماره سوم: 294-295.
تقوی، سیدمجتبی؛ موسی‌وند، حمید و الاطونی، مریم (1393)، بررسی مشکلات سیستم ارتقای شغلی در سازمان­های دولتی، دومین همایش ملی مدیریت کسب‌وکار، همدان، بهمن ماه، 1393.
تنکابنی، حمید (1392)، موانع تحرک اجتماعی و تأثیرات آن در تحرک شغلیِ کارکنان سازمان­های دولتی و پیامد­های آن، جامعه‌پژوه فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره چهارم، شماره سوم: 1-23.
جباری، فرحناز؛ رجایی‌پور، سعید و جعفری، سیدابراهیم (1383)، بررسی مقایسه‌ای میزان انگیزش شغلی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه­های اصفهان و علوم پزشکی اصفهان و علوم پژشکی اصفهان براساس تئوری هرزبرگ، مجله مدیریت و اطلاعات در بهداشت و درمان، دوره اول، شماره یکم.
حاجی‌کریمی، عباسعلی و محمدیان، بهزاد (1395)، پیشایندها و برآیندهای کوچک­سازی سازمانی از دیدگاه سرمایه انسانی، مجله مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره چهاردهم، شماره چهارم: 999-981.
خطیبان، مهناز؛ پازارگادی، مهرنوش و اشک‌تراب، طاهره (1390)؛ وضعیت فعلی ارزیابی عملکرد دانشکده‌های پرستاری: یک مطالعه کیفی، مجله علمی پرستاری و مامایی همدان، دوره نوزدهم، شماره یکم: 33-23.
دانایی‌فرد، حسن (1393)، چالش های مدیریت دولتی در ایران، تهران: انتشارات سمت.
دانایی‌فرد، حسن؛ حسینی، سیدیعقوب و شیخ­ها، روزبه (1392)، روش‌شناسی کیو: شالوده­های نظری و چارجوب انجام پژوهش، تهران: صفار.
زحل، محمدعلی؛ یزدانی، س.؛ قاسمی، ز.؛ همایونی زند، ر.؛ محبی‌فر، ر. و پاک‌نیت، ه. (1390)، ارزیابی عوامل مؤثر در ارتقای آکادمیک اعضای هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین از دیدگاه آنها، مجله آموزش و توسعه پژشکی، دوره پنجم، شماره دوم: 35-41.
سلیمی، محمدرضا و شرفی، روح‌انگیز (1394)، بررسی ساختار و ابعاد روش تحقیق کیفی پدیدارشناسی،کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی، روان‌شناسی و علوم اجتماعی، مرکز همایش­های بین‌المللی صداوسیما، تهران، آبان 1394.
قربان­زاده، زهرا (1388)، بررسی متغیرهای اثرگذار بر افزایش انگیزه پیشرفت کارکنان بانک کشاورزی خراسان جنوبی (براساس مدل EFQM)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه پیام‌نوراستان تهران، دانشکده مدیریت.
کریمی مونقی، حسین؛ ژیانی‌فرد، اکرم؛ جعفرزاده، حمید؛ بهنام، حمیدرضا و توکل افشاری، جلیل (1394)، بررسی موانع و مشکلات روند ارتقا: ناگفته­های اعضای هیئت‌علمی، مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی، دوره هشتم، شماره هجدهم: 73-85 .
کریمی مونقی، حسین؛ ژیانی‌فرد، اکرم؛ جعفرزاده، حمید؛ بهنام، حمیدرضا و توکل افشاری، جلیل (1393)، تجربیات اعضای هیئت‌علمی از روند ارتقای مرتبه علمی،مجلهمرکزمطالعاتوتوسعه آموزشپزشکی، دوره یازدهم، شماره چهارم: 485-499 .
مجدزاده، سیدرضا؛ نجات، سحرناز؛ غلامی، ژاله و رشیدیان، آرش(1387)، میزان رضایت و دیدگاه­های اعضای هیئت‌علمی دانشگاه علوم پژشکی تهران نسبت به برنامه­های توسعه دانشگاه: مطالعه مقطعی در سال 1385، مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، دوره دوم، شماره یکم: 17-6.
محمدی دوستدار، حسین و میرحسینی، سیدعبدالحمید (1387)، بررسی تطبیقی معیارهای ارتقای اعضای هیئت‌علمی در آموزش عالی، فصلنامه علمی- پژوهشی سیاست علم و فناوری، دوره یکم، شماره سوم.
مختارنیا، محمد؛ رضوانفر، احمد و پورآتشی، مهتاب (1390)، بررسی انگیزه پیشرفت اعضای هیئت‌علمی براساس ابعاد رضایت شغلی: مورد مطالعه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره دوم، شماره چهارم: 654-647.
مردانی حموله، ابراهیم (1378)، بررسی نظام ارزیابی عملکرد اعضای هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان از دیدگاه استادان این دانشگاه در سال تحصیلی 1379-1378، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
مردآور، محمد (1394)، بررسی تأثیر ارتقای شغلی کارکنان بانک سپه شعب تهران بر انگیزه و کارایی آن،پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
یاسینی، علی؛ رضایی‌خواه، هدایت؛ تابان، محمد و زین‌آبادی، حسن‌رضا (1395)، شناسایی الگوهای ذهنی کارکنان دانشگاه ایلام درخصوص ارتقای شغلی با کاربست روش کیو (Q)، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت سازمان­های دولتی، دوره پنجم، شماره یکم: 107-120.
یوسفی خیمه‌سری، کوروش و کیخسرو، خجیر (۱۳۹۴)، بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای شغلی کارکنان فرمانداری‌های غرب استان مازندران، همایش ملی کارآفرینی و توسعه پایدار، مازندران، مرکز کارآفرینی و ارتباط با صنعت دانشگاه مازندران.
Addison, J. T., Ozturk, O. D. & Wang, S. (2014). Job promotion in midcareer: gender, recession and crowding. Monthly Lab. Rev., 137, 1
Alicke, M. A. & Zell, E. (2008). Social comparison and envy. In R. Smith (Ed.), Envy: Theory and research (73–93). Oxford, U.K.: Oxford Press.
Ambrose, D. (1997). Healing the downsized organization: What every employee needs to know about today’s new workplace. New York, NY: Three Rivers Press.
Amundson, N. E., Borgen, W. A., Jordan, S. & Erlebach, A. C. (2004). Survivors of downsizing: Helpful and hindering experiences. The Career Development Quarterly, 52(3), 256-271.
Appelbaum, S. H., Delage, C., Labib, N. & Gault, G. (1997). The survivor syndrome: aftermath of downsizing. Career Development International, 2, 278-286.
Armstrong-Stassen, M. (1993). Survivors reactions to a workforce reduction:A comparison of blue collar workers and their supervisors.Canadian Journal of Administrative Sciences ,10, 334-343.
Armstrong-Stassen, M. (2002). Designated redundant but escaping layoffs: A special group of lay-off survivors. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75: 1-13.
Bowen, Ch. & William M. B. (2008). Content Analysis; In Kaifeng Yang And Gerald J.Miller, handbook of research methods in public administration, Taylor & Francis.
Brockner, J., Davy, J. & Carter, C. (1985). Layoffs, self-esteem, and survivor guilt: Motivational, affective, and attitudinal consequences. Organizational Behavior and HumanDecision Processes, 36(2), 229–244.
Campbell-Jamison, F., Worrall, L. & Cooper, C. (2001). Downsizing in Britain and its effects on survivors and their organizations. Anxiety, Stress and Coping, 14(1), 35-58.
Cameron, K.S. (1994). Strategies for successful organizational downsizing. Human Resource Management, 33, 189-211.
Cascio, W.F. (1993). “Downsizing: what do we know? What have we learned”, Academy of Management Executive, Vol. 7, No. 1, pp. 95-104.
Carrington, L. (2016). A Qualitative Phenomenological Study of Employee Perceptions of the Impact of Layoffs, Walden University.
Cheng-Fei, T. & Yu-Fang, Y. (2008). A model to explore the mystery between organizations' downsizing strategies and firm performance. Journal of Organizational Change Management, 21(3), 367.
Datta, D. K. & Basuil, D. A. (2015). Does Employee Downsizing Really Work? Human resource management practices, pp. 197-221: Springer.
DelPriore, D. J., Hill, S. E. & Buss, D. M. (2011). Envy: Functional specificity and sex- differentiated design features. Personality and Individual Differences, 53, 317- 322.
 
Dessler, G. (2011). Fundamentals of human resource management :  Pearson Higher Education.
Erickson, R.A. & Roloff M.E. (2007). Here today but what about tomorrow? Reducing
The attrition of downsizing survivors by increasing their organizational commitment. Northwestern University: ProQuest LLC.
Foster, G. M. (1972). The anatomy of envy: A study in symbolic behavior. Current Anthropology, 13, 165–186.
Gandolfi, F. (2008). Learning from the past-downsizing lessons for managers. Journal of Management Research, 8(1), 3.
Gardner, S. K. & Blackstone, A. (2013). “Putting in your time”: Faculty Experiences in the Process of Promotion to Professor. Innovative Higher Education, 38(5), 411-425.
Groenewald, T. (2004). A phenomenological research design illustrated. International journal of qualitative methods, 3(1), 42-55.
Kets de Vries, M. F. R. & Balazs, K. (1997). The downside of downsizing. Human Relations, 50, 11-50.
Kinnie, N., Hutchinson, S. & Purcell, J. (1998). Downsizing: is it always lean and mean? PersonnelReview, 27(4), 296–311.
Kupec, A. J. (2010). Overcoming the survivor's syndrome: Current theories and practices.
Kraemer, T., Gouthier, M. H. & Heidenreich, S. (2016). Proud to Stay or Too Proud to Stay? How Pride in Personal Performance Develops and How It Affects Turnover Intentions. Journal of Service Research, 20(2), 152-170.
LaMarsh, J. (2009). How companies reduce the downside of downsizing. Global Business and Organizational Exellence, 10, 7-16.
McGill, M. M. & Settle, A. (2012). Identifying effects of institutional resources and support on computing faculty research productivity, tenure, and promotion. International journal of doctoral studies, 7, 167-198.
Mirabal, N. & DeYoung, R. (2005). Downsizing as a strategic intervention. Journal of American Academy of Business, 6(1), 39-45.
Mollica, K. A. & DeWitt, R.-L. (2000). When others retire early: What about me? Academy of Management Journal, 43(6), 1068-1075.
Mustapha, N. & Zakaria, Z. C. (2013). The effect of promotion opportunity in influencing job satisfaction among academics in higher public institutions in Malaysia. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 3(3), 20
Nackoney, C. K.(2012). "Living on Both Sides of the Fence: A Phenomenological Study of Human Resource Development Professionals as Downsizing Survivors and Strategic Human Resource Development Facilitators. FIU Electronic Theses and Dissertations.
Noer, D. M. (1993). Healing the wounds: Overcoming the trauma of layoffs and revitalizing downsized organizations. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Pfeffer, J. (2010). Lay off the layoffs. Newsweek, 155(7), 32-37.
Salovey, P. & Rodin, J. (1984). Some antecedents and consequences of socialcomparison jealousy. Journal of Personality and Social Psychology, 47, 780-792.
Schaeffer, Cyndi J. (2012). "Downsized Survivors: Areas of Loss and Work Behaviors" .Dissertations & Theses, 111.
Schweiger, D.M., Ivancevich, J.M. & Power, F.R. (1987). “Executive actions for managing human resources before and after acquisition”, Academy of Management Executive, 1(2), pp. 127-38.
Simpson, D., Hafler, J., Brown, D. & Wilkerson, L. (2004). Documentation systems for educators seeking academic promotion in US medical schools.Acad Med 2004; 79(8):783-90.
Smeltzer, L. R. & Zener, M. F. (1994). Minimizing the negative effect of employee layoffs through effective announcements. Journal of Workplace Learning, 6(4), 3.
Smith, R. H. & Kim, S. H. (2007). Comprehending envy. Psychological bulletin, 133(1), 46.
Tai, K., Narayanan, J. & McAllister, D. J. (2012). Envy as pain: Rethinking the nature of envy and its implications for employees and organizations. Academy of Management Review, 37(1), 107-129.
Tzafrir, S.S., Mano-Negrin, R., Harel, G.H. & Rom-Nagy, D. (2006). Career Development International, 11(2) 125-144.
Vecchio, P. (1995). Its not easy being green: Jealousy and Envy in the workplace. Research in Personnel and Human Resourees Management, 13, 201-244.
Vickers, M. H. & Parris, M. A. (2007). "Your job no longer exists!": From experiences Of alienation to expectations of resilience--A phenomenological study. Employe Responsibilities and Rights Journal, 19, 113-125.
Wan, H. L., Sulaiman, M. & Omar, A. (2012). Procedural justice in promotion decisions of managerial staff in Malaysia. Asia Pacific business review, 18(1), 99-121.
Wiese, G. C., Percuoco, R. E., Pickar, J. G., Dur , S. M., Faruqui, S. R. & Schmiedel, G. O. (2007). Development of an evidence-based application and rubric for evaluating applicants' qualifications for promotion to professor. JManipulative Physiol Ther, 30(7):527- 35.