ارائه الگوی جلب مشارکت کارکنان در سازمان با تأکید بر رویکرد رفتار سازمانی مثبت گرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استاد گروه مدیریت دولتی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

مشارکت کارکنان بعنوان یک موضوع مهم و تأثیر گذار در سازمان ها جهت بکارگیری توان فکری و اندیشه های کارکنان، تبدیل به یک مزیت رقابتی شده است و با توجه به دستاوردهای قابل توجه رویکرد مثبت‌گرایی از جمله رفتار سازمانی مثبت گرا در سازمان ، هدف از این پژوهش طراحی مدل جلب مشارکت کارکنان در سازمان با تأکید بر رفتار سازمانی مثبت گرا می باشد.داده ها در مرحله اول از طریق مصاحبه با 18 نفر از خبرگان و صاحبنظران حوزه مدیریت (دانشگاهی) که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و با استفاده از روش دلفی و در مرحله دوم از طریق پرسشنامه جمع آوری گردید. جامعه آماری این پژوهش 305 نفراز کارکنان معاونت توسعه مدیریت و برنامه ریزی منابع دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می باشند که نمونه آماری با فرمول کوکران 170 نفر محاسبه شد. برازش مدل پژوهش با استفاده از نرم افزارSmart PLS3 و آزمون تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری انجام پذیرفت.نتایج نشان داد که بین عوامل ساختاری، عوامل رفتاری ، عوامل رفتار سازمانی مثبت گرا، عوامل محیطی و جلب مشارکت کارکنان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین مشارکت کارکنان بر رضایت شغلی، تعهد سازمانی و توانمندسازی آنان موثر است. با توجه به نتایج این پژوهش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می تواند مواردی نظیر، ایجاد نظام پیشنهادها، کاهش تمرکز گرایی در سازمان ، تعدیل رسمیت سازمان، اشتراک گذاری اطلاعات، ایجاد انگیزش در کارکنان، ایجاد جو سازمانی حمایتگر، تقویت نگرش مثبت مدیران نسبت به مشارکت، توسعه خودکارآمدی کارکنان ، افزایش امیدواری و توسعه سبک خوش بینی در محیط کار را برای جلب مشارکت کارکنان بکارگیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. آدابی، حسن و یکتایار، مظفر (1394)، ارتباط جو سازمانی و اعتماد سازمانی با میزان مشارکت کارکنان درتصمیم‌گیری، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، دوره 4، شماره 1 (پیاپی 13) :91-81.
  2. ابراهیمی‌نیا، علی (1401)، نقش سرمایه روان‌شناختی در تربیت دینی، پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی، دوره 2، شماره 4: 44-27.
  3.  اسکات، سینتیا و ژافه، دنیس (1383)، تواناسازی کارکنان، ترجمه مهدی ایران‌نژاد پاریزی، انتشارات مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت، کرج.
  4. افراسیابی، حسین؛ جمشیدی سلوکلو، بهنام و قدرتی، حسین(1392)، مطالعه رضایت شغلی درارتباط بامشارکت و بیگانگی میان کارکنان شرکت برق منطقه‏ای فارس، نشریه جامعه‌شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان، دوره 24، شماره177 : 190-1.
  5. افراسیابی، حسین و جمشیدی سلوکلو، بهنام (1392)، مطالعه رابطه مشارکت سازمانی با تعهد سازمانی کارکنان، دومین کنگره روان‌شناسی اجتماعی ایران: 654-651.
  6. افشاری، سمیه (1391)، بررسی عوامل مؤثر بر میزان مشارکت کارکنان در فرایندکار (تصمیم‌گیری) در مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
  7. الوانی، سیدمهدی؛ واعظی، رضا و هنرمند، روح‌اله (1394)، نقش رفتار سازمانی مثبت‌گرا در کاهش سکوت سازمانی، فصلنامه مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، دوره 24، شماره 79 : 26-1.
  8. امام‌قلی‌زاده، سعید؛ برقعی، سیدرضا و زارعی متین، حسن (1388)، بررسی رابطه بین میزان مشارکت کارکنان در تصمیم‌های سازمانی و توانمندسازی آنان در شرکت مخابرات استان مازندران، فرهنگ مدیریت، سال هفتم، شماره نوزدهم: 58-37.
  9. امیدی، علی‌رضا؛ صفری، سمیه و مرادی، محمدرضا (1391)، رابطة بین انگیزش مشارکت، توانمندسازی روان‌شناختی و تعهد عاطفی کارکنان سازمان تربیت بدنی، نشریه مدیریت ورزشی دانشگاه تهران، دوره 4، شماره 15 :85-69.
  10. پورصادق، ناصر (1393)، موانع اجرای راهبردهای سازمانی در دانشگاه‌های دولتی، فصلنامه مدیریت نظامی، شماره53، سال چهاردهم: 22-1.
  11. پورکیانی، مسعود و غلامی، مهدی (1392)، بررسی رابطه بین رفتارهای مثبت کارکنان با اثربخشی سازمانی در دستگاه های اجرائی شهرستان بیرجند، ماهنامه کار و جامعه، شماره 157: 50-38.
  12. جهانیان، رمضان (1388)، راهکارهای توسعه نظام مدیریت مشارکتی در واحدهای آموزشی، از دیدگاه مدیران، معاونان و معلمان، فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی ،6 (21):174-153.
  13. حبیبی، فیروزه و خسروی، انور (1395)، رابطه بین رفتار سازمانی مثبت‌گرا و مشارکت کارکنان با درنظرگرفتن نقش میانجی تعهد سازمانی (مطالعه موردی: کلیه شعب بانک ملت شهر سنندج)، کنفرانس اروپایی مدیریت به‌روز.
  14. حسن‌پور، اکبر و اسکندری، محمود (1390)، بررسی موانع اجرای نظام پیشنهادها در سازمان‌های دولتی ازنظر کارکنان، مجله مدیریت توسعه و تحول، شماره 6: 38- 31.
  15. حسنوند مفرد، مهدی (1391)، بررسی ارتباط بین راهبردهای منابع انسانی و مشارکت کارکنان در پالایشگاه نفت پارس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی.
  16. خدرلو، اسماعیل (1395)، بررسی تأثیر مشارکت کارکنان در تصمیم‌گیری بر تعهد سازمانی با متغیر امنیت شغلی (مطالعه موردی سازمان منطقه آزاد قشم)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه هرمزگان، پردیس دانشگاهی قشم.
  17. خسروی کورعباسلو، سحر (1392)، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر مشارکت کارکنان در تصمیم‌‌گیری سازمانی با استفاده از رویکرد تصمیم‌گیری چندشاخصه ‌گروهی (براساس ماده20 قانون مدیریت خدمات کشوری)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد.
  18. خلیلی‌پور، حاتم (1395)، بررسی تأثیرمعیارهای مالی و غیرمالی برانگیزش کارکنان برای مشارکت درتعیین هدف و عملکرد شغلی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد وعلوم اجتماعی.
  19. درخشیده، حامد و کاظمی، علی (1393)، تأثیر مشارکت شغلی و تعهد سازمانی بر رضایت و عملکرد شغلی کارکنان در صنعت هتلداری شهر مشهد با استفاده از مدل معادلات ساختاری، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست‌وپنجم ، شماره پیاپی55، شماره سوم: 101- 89.
  20.  
  21. درستکار، آرنوش، صابری، هائیده و باقری، نسرین (1398). ارائه مدل ساختاری مشارکت اجتماعی برمبنای خودکارآمدی، هویت اجتماعی و تاب‌آوری براساس نقش میانجی‌گری امید، مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دوره 62 (ویژه‌نامه1): 495-502.
  22. دهقان، رضا؛ طالبی، کامبیز و عربیون، ابوالقاسم (۱۳۹۱)، پژوهشی پیرامون عوامل مؤثر بر نوآوری و کارآفرینی سازمانی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور، مجله دانشکده پیراپزشکی، دوره 6، شماره1 : 33-22.
  23. زوار، تقی؛ بهاری، پروین؛ عبدالهی اصل، صیاد و دلخوش، واقف (1400)، نقش مدیریت مشارکتی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی مدیران در رضایت شغلی معلمان متوسطه اول: آزمون میانجی‌گری خلاقیت مدیران، مدیریت بر آموزش سازمان‌ها، سال دهم، شماره 1: 172-149.
  24. ساعدی‌نیا، مسعود (1394)، بررسی تأثیر مشارکت کارکنان بر تعهد سازمانی کارکنان در سازمان جهاد کشاورزی قم (براساس مدل بالفور و وکسلر)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌نور استان مرکزی، مرکز پیام‌نور دلیجان.
  25. سبحانی‌نژاد، مهدی؛ محمودی، امید و نجفی، حسن (1394)، راهکارهای اجرایی سازی مدیریت مشارکتی در دانشگاه‌ها مبتنی‌بر ماخذ اسلامی، مهندسی فرهنگی، سال نهم، شماره 84: 127-106.
  26. سپهوند، رضا و عارف‌نژاد، محسن (1393)، بررسی رابطه بین انواع استراتژ‌های منابع انسانی بر مشارکت کارکنان (مطالعه موردی: شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران منطقه لرستان)، فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت منابع انسانی درصنعت نفت، شماره22 :83-107.
  27. سجادی، حانیه‌سادات؛ برات‌پور، سارا و هادی، محمد (1390)، ارزیابی عملکرد نظام پذیرش و بررسی پیشنهادها با استفاده از مدل سیپ، طب و تزکیه، دوره 20، شماره 1 و 2 : 64- 55.
  28. سلیمیان، معصومه؛ مرادی، حبیب؛ فرخ‌سرشت، بهزاد و آقااحمدی، قربانعلی (1398)، شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت کارکنان در اداره کل بنادر و دریانوردی استان مازندران، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، سال 11، شماره4: 144-111.
  29. عامری شهرابی، فاطمه و حیدری هراتمه، مصطفی (1399)، تأثیر ارزش‌های اجتماعی - فرهنگی ملی بر تمایل افراد برای مشارکت در اقتصاد اشتراکی همتا به همتا، پژوهش‌های جامعه‌شناسی، 14(3):
    77-99.
  30. عطاردی، مهسان (1384)، روش‌های آینده‌نگاری تکنولوژی، چاپ اول، بنیاد توسعه فردا.
  31. علوی، محمد؛ نوروزی، محمدتقی و مهرابی، امیرحمزه (1401)، تبیین الگوی عوامل مؤثر بر توانمندسازی منابع انسانی ازمنظر قرآن، دوفصلنامه علمی قرآن و علم، سال 16، شماره 31: 353-329.
  32. غلامی، الهام (1399)، تأثیر رضایت شغلی بر عملکرد سازمانی، فصلنامه رهیافتی در مدیریت بازرگانی، دوره1، شماره2: 89-77.
  33. صفرنیا، حسن (1390)، بررسی عوامل مؤثر در ایجاد و تقویت تعهد سازمانی کارکنان بانک‌های دولتی، پژوهش‌های مدیریت در ایران، دوره پانزدهم، شماره2: 85-106.
  34. فروهر، محمد (۱۳۹4)، درک ماهیت، اهمیت و پیامدهای مثبت­گرایی در سازمان، مجله کارآفرینان، شماره ۱۱۵: 27-24.
  35. قره‌داغی، رستم؛ موسی‌‎خانی، مرتضی و گیوریان ، حسن (1397)، شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های مشارکت کارکنان در اجرای خط‌مشی‌های عمومی در حوزه شهرداری‌های کل کشور، فصلنامه خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، سال نهم ، شماره 31: 1-17.
  36. کاپلان، رابرت اس و نورتون، دیوید پی (1383)، سازمان استراتژی‌محور، ترجمه پرویز بختیاری، سازمان مدیریت صنعتی، چاپ اول.
  37. کاظمی ، علی(1390)، نقش فاصله قدرت در پیش‌بینی سبک رهبری معنوی مدیران مطالعة موردی دانشگاه فردوسی مشهد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی .
  38. کیائی جمالی، محمدرضا (1393)، بررسی عوامل مؤثر بر میزان مشارکت کارکنان در فرایند تصمیم‌گیری در معاونت قضائی قوه قضائیه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده مدیریت وحسابداری.
  39. گلشن، ابراهیم  و عابدینی، هاجر (1395)، رابطه بین عوامل ساختاری و عوامل رفتاری نظام پیشنهادها با جذب مشارکت کارکنان، مجله مدیریت توسعه و تحول ویژه‌نامه، (95): 236-229.
  40. لوتانز ، فرد؛ یوسف، کارولین ام و آوولیو،  بروس جی (1391)، سرمایه روان‌شناختی (رفتار سازمانی پیشرفته)، ترجمه بهروز رضایی‌منش؛ علی‌رضا تقی‌زاده و مریم کاهه، انتشارات علمی.
  41. مطلبی، مهنوش؛ فریبرزی، الهام و سادات ناصری، نازیا (1398)، رابطه مدیریت مشارکتی با رفتار شهروندی سازمانی و تعهد سازمانی پرستاران بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد، افق دانش، دوره 25، شماره 3 :214-205.
  42. معینی، سعیده ونادی، محمدعلی (1392)، بررسی و ارائه راهکارهای افزایش مشارکت کارکنان در توسعه همه‌جانبه شرکت ذوب آهن اصفهان، فصلنامه مدیریت صنعتی، سال هشتم، شماره 23: 145-164.
  43. ناستی‌زایی، ناصر؛ ابیلی، خدایار؛ نادری، ابوالقاسم و اورعی یزدانی، بدرالدین (1393)، تأثیر مدیریت مشارکتی بر رضایت شغلی و اثربخشی سازمانی، مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره دوازدهم، شماره دوم :108-101.
  44. میرحسینی، سیدحسن (1396)،آموزش و توسعه اثربخش کارکنان، برگرفته از سایت https://sanjeman.com
  45. نصرتی کردکندی، پرویز (1395)، مشارکت کارکنان یک مزیت رقابتی دائمی (آنچه استراتژیست‌ها باید بدانند)، روزنامه دنیای اقتصاد.
  46. هدیه‌لو، محمدرضا (1386)، نقش مشارکت کارکنان در توانمندسازی آنان، علوم انسانی (دانشگاه امام حسین)، سال شانزدهم، شماره 69: 103-119.
  47. یزدانی، امیرحسین؛ نجفی، محمود؛ امین‌بیدختی، علی‌اکبر و محمدی‌فر، محمدعلی (1400)، اثربخشی برنامه آموزشی هوش سازمانی بر رضایت شغلی و انگیزش شغلی در کارکنان، مجله علوم روان‌شناختی، دوره20، شماره99: 389-379.
  48. Alas R.(2007). The impact of employee participation on job satisfaction during change process. Problems and Perspectives in Management, 5(4): 28- 33.
  49. Butali, P., & Njoroge, D. (2018). Effect of Employee Participation on Organizational Performance with Organizational Commitment as a Moderator.International Journal of scientific research and management, 6.
  50. Chekole, Kiflu. (2021). The impact of Employees Participation in Decision Making. Global scientific gournals: Vol 9:1074-1084.
  51. Chin, W.W.(2010), “Bootstrap cross-validation indices for PLS path model assessment”, in Esposito Vinzi, V., Chin, W.W., Henseler, J. and Wang, H. (Eds),Handbook of Partial Least Squares: Concepts, Methods and Applications, Springer, Heidelberg, Dordrecht, London and New York, NY, pp. 83-97.
  52. Cohen, J. (1988), Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences, Lawrence Erlbaum, Mahwah, NJ.
  53. Cristina G. Banks, Carolyn J. Winslow, Isabelle J. C. Thibau (2019), Technical Report: Increasing Participation Rates in Wellness Programs for Small and Medium Organization, The Interdisciplinary Center for Healthy Workplaces, University of California, Berkeley.
  54. Dede, Chinyere Helen (2019) Employee Participation in Decision Making and Organizational Productivity: Case Study of Cross River State Board of Internal Revenue, Calabar, IIARD International Journal of Economics and Business Management ISSN 2489-0065 Vol. 5 :84-93.
  55. DeMaria, A.T., 2018. Employee Participation Programs.Management Report for Nonunion Organizations, 41(6), pp.3-5.
  56. Faeq, D. K.. (2022). The importance of employee involvement in work activities to overall productivity. International Journal of Humanities and Education Development (IJHED), 4(5), 15–26. https://doi.org/10/22161/jhed.4/5.4.
  57. Garcia, JA. & Bonavia, T. (2007). The use of employee participation in the USA and Spanish companies. International Journal of Management Science and Engineering Management, 3(1): 71- 80.
  58. Gunlu Ebru and Aksarayi and Percin Nilufar (2010). job satfaction and organizatinal commitment of hotel managers in turkey.international journal of contemporary hospital management vol 22: 693-717.
  59. Hoch, J.E, Dulebohn, J.H. (2013). Shared leadership in enterprise resource planning and human resource management system implementation. Human Resource
  60. Management Review. Vol. 23: 114-125
  61. Heller, F., Pusic, E, Strauss G. and Wilpert B. (1998)."Organizational Participation: Myth and Reality" (Oxford University press: 40-41.
  62. Ijeoma Chimaobi & Mbah Jacintha Chikamnele (2020).Employee Participation in Decision Making and its impact on Organizational  Performance:Evidence  from  Government Owned Enterprises, Port Harcourt, Nigeria. SSRN Electronic Journal vol 27: 1-18.
  63. Drehmer, David E.; Belohlav, James A. & Coye, Ray W. (2000). An Exploration of Employee Participation Using a Scaling Approach,Group & Organization Management, Vol. 25, No. 4: 397- 418.
  64. Kalleberg, A, L, Nesheim, T. & Oslen, K. M. (2009). Is Participation Good or Bad for Workers? Effects of Autonomy, Consulation and Teamwork on Stress Among Workers in Norway. Acta Sociologica, 52(2): 99-116.
  65. Kick, Edward L. James C Fraser, and Byron Davis (2006). Performance Management Managerial Citizenship and Worker Commitment : A study of the united states postal service. Economic and industrial Democracy,27:137-172.
  66. Lamastro, V. (2000). Commitment and perceived organizational support, National Forum, V13, N. 3. 112-119
  67. Luthans, F.and youseff,C.M.,(2004),”Human,social,and new positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage”, organizational Dynamics ,vol.33,no.2:143-160.
  68. Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. New York: Oxford University Press.
  69. Meyerson,G.&Dewettinck,B.(2012).Effect of Empowerment on Employees Performance. Advanced Research in Economic and Management Sciences,2,40-46.
  70. Nwosu, Hyginus & Okoh, Merit & Goodluck, Amadi. (2020). Employees’ Participation in Decision Making and Employees’ Productivity. International Journal of Business and Applied Social Science. Vol.6, Issue 3: 63-76.
  71. Obiekwe,O.,Zeb-Obipi,I.,&Ejo-Orusa,H.(2019).Organizational family culture and employee involvement in South-south region of Nigeria workplaces:An empirical analysis.International Journal of Economics and Business Management,5(1)23-39
  72. Ouyang Y, Wang K, Zhang T, Peng L, Song G and Luo J (2020) The Influence of Sports Participation on Body Image, Self-Efficacy, and Self-Esteem in College Students. Frontiers in Psychology, Vol. 10. PP: 1-10.
  73. Poyeri, J. B., & Bariweni, T. M. (2023). Employee participation and organizational survival of small and medium enterprises in south region of Nigeria. International Journal of Advanced Academic Research  Vol. 9, Issue 1:31-63.
  74. Pritchard, A. (2003)," Understanding government output and productivity", Economic Trends, Vol.59,No.6 :27-40.
  75. Sarafidou, Jasmin-Olga & Chatziioannidis, Georgios (2013). Teacher participation in decision making and its impact on school and teachers,International Journal of Educational Management, Vol. 27, No. 2:170- 183.
  76. Shagholi, Reihaneh; Zabihi, Mohammad Reza; Atefi, Masood & Moayedi, Farzaneh (2011). Female Teachers and Barriers of Participatory Management, Procedia Social and Behavioral Sciences, 15: 241– 245.
  77. Ugwu, Kelechi & Okoroji, Lazarus & Chukwu, Oluchi. (2019). Participative Decision Making and Employee Performance in the Hospitality Industry: A Study of Selected Hotels in Owerri Metropolis, Imo State. Management Studies and Economic Systems. 4. 57-70.
  78. Wright, B. E. & Kim, S. (2004). Participation`s Influence on job Satisfaction. Review of public Personnel Administration, 24 (1), PP. 18-40.
مطالعات رفتار سازمانی
دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 47
پاییز 1402
آبان 1402
صفحه 213-246

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار